بررسی تأثیر فاز گرم ENSO بر سیلاب های لحظه ای در دو اقلیم ایران

Abstract

با توجه به تلفات جانی و خسارت­های اقتصادی سیلاب، بررسی و تحلیل این پدیده حدی از اهمیت بسزایی برخوردار است. تحقیقات بسیاری تأثیر سیگنال­های اقلیمی را بر شدت، مدت و زمان وقوع سیلاب نشان داده است. در این مقاله با استفاده از شاخص نینوی اقیانوسی (ONI)، تأثیر فاز مثبت النینو نوسانات جنوبی اقیانوس آرام بر وقوع سیلاب­ها در حوضه گرگان­رود ـ قره­سو بعنوان اقلیم مرطوب و مدیترانه­ای و همچنین حوضه طشک ـ بختگان ـ مهارلو بعنوان اقلیم خشک و نیمه خشک بررسی شده است. برای این منظور از توزیع حدی گامبل و بررسی تغییرات زمانی در دو فاز خنثی و وقوع النینو استفاده شد. نتایج توزیع گامبل و دبی حداکثر لحظه­ای، تأثیر النینو را با تعداد ۲۳ واقعه در حوضه گرگان­رود ـ قره­سو و ۸ واقعه در حوضه طشک ـ بختگان ـ مهارلو نشان داد. همچنین نتایج نشان داد که تأثیر النینو بر تغییرات زمانی در حوضه گرگان رود ـ قره­سو نسبت به حوضه طشک ـ بختگان ـ مهارلو بیشتر است. بعلاوه اینکه، فاز مثبت ONI بر سیلاب­های حداکثر لحظه­ای حوضه گرگان رود ـ قره­سو نسبت به حوضه طشک ـ بختگان ـ مهارلو تأثیرگذارتر است.