اثر مدیریت آبیاری، دبی و فشار کارکرد بر گرفتگی قطره‌چکان‌های تنظیم کننده فشار

Abstract

گرفتگی قطره‌چکان‌ها، یکی از مهمترین مشکلات بهره‌برداری از سامانه‌های آبیاری قطره‌ای و همچنین از عمده‌ترین موانع توسعه این روش آبیاری است. برای بررسی اثر دبی، فشار کارکرد و نحوه مدیریت سامانه آبیاری بر گرفتگی، قطره‌چکان‌های با دبی 4 و 8 لیتر بر ساعت، در سه فشار کارکرد متفاوت 0/1، 0/2 و 0/3 بار، تحت سه نوع مدیریت آبیاری شامل؛ چهار، دو و یک بار قطع جریان در هر چهار ساعت، به مدت 132 ساعت کارکرد داشتند. به این ترتیب پژوهش شامل 18 تیمار و چهار تکرار بود که به مدت 4 ماه از تیر ماه لغایت مهر ماه انجام شد. برای پایش اثر فاکتورهای پژوهش در زمان محدود، به آب مخزن سامانه به میزان نیم گرم در لیتر گچ اضافه شد. پس از 12، 36، 84 و 132 ساعت کارکرد سیستم، درصد گرفتگی قطره‌چکان‌های با دبی 4 لیتر بر ساعت بطور متوسط به ترتیب 49/1، 12/1، 14/1 و 07/1 برابر بیشتر از درصد گرفتگی قطره‌چکان‌های با دبی 8 لیتر بر ساعت بود. کاهش دبی در قطره‌چکان‌هایی که تحت فشار کارکرد بالاتر بودند نسبت به قطره‌چکان‌هایی که تحت فشارهای کارکرد پایین‌تر بودند کمتر اتفاق افتاد؛ پس از 132 ساعت کارکرد سیستم، درصد گرفتگی قطره‌چکان‌های تحت فشار 0/1، 0/2 و 0/3 بار، به طور متوسط و به ترتیب حدود 91، 86 و 17 درصد بود. اثر روش مدیریت آبیاری در تیمارهایی که تحت فشار کارکرد 0/1 و 0/2 بار بودند روند مشخصی را نشان نداد. در قطره‌چکان‌هایی که تحت فشار کارکرد 0/3 بار بودند، هرچند تفاوت معنی‌داری بین تیمارهای آزمایشی وجود نداشت، ولی در آنهایی که تعداد انقطاع جریان کمتری به ازای زمان کارکرد یکسان داشتند، گرفتگی کمتری ایجاد شد.