تأثیر مدیریت‌های مختلف آبیاری جویچه‌ای بر صرفه‌جویی و کارآیی مصرف آب ذرت علوفه‌ای در اصفهان

Abstract

مدیریت آبیاری یکی از عوامل بسیار مهم و تأثیرگذار بر روند رشد و نمو گیاه ذرت است. هدف از این پژوهش بررسی چگونگی رشد و نمو گیاه ذرت در مدیریت­های مختلف آبیاری جویچه­ای بود. این پژوهش به صورت کرت­های یک بار خرد شده، در قالب بلوک­های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقاتی کبوترآباد اصفهان انجام شد. عامل اصلی شامل سه سطح رژیم آبیاری سطحی (100%) I₁، (%80) I₂، (%60) I₃ و عامل فرعی شامل سه روش آبیاری جویچه­ای مرسوم، یک در میان ثابت و متناوب بود. پارامترهای اندازه­گیری­شده شامل ارتفاع بوته، عملکرد تر و خشک اندام هوایی، سطح برگ و شاخص سطح برگ بود که در پنج مرحله از رشد گیاه ذرت علوفه‌ای انجام شد. نتایج نشان داد که تأثیر رژیم­های مختلف آبیاری و نیز نوع روش آبیاری جویچه­­ای بر ویژگی­های اندازه­گیری­شده اندام هوایی از نظر آماری در سطح یک درصد معنی­دار بوده است. رژیم آبیاری I₁ در حضور آبیاری جویچه­ای مرسوم و رژیم I₃در روش آبیاری یک در میان ثابت به ترتیب بیشترین و کمترین تأثیر را بر صفات مختلف رشد اندام هوایی داشتند. ارتفاع بوته، عملکرد تر و خشک در آبیاری جویچه­ای مرسوم و رژیم I₁ به ترتیب برابر190 سانتیمتر، 63978 و 20830 کیلوگرم در هکتار بود. همین صفات در رژیم آبیاری I₃ و در روش آبیاری یک در میان ثابت به ترتیب برابر با 116 سانتیمتر، 33665 و 8053 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. با تغییر آبیاری جویچه­ای مرسوم به آبیاری جویچه­ای یک در میان تا مرحله برداشت ذرت علوفه‌ای، 12/39 درصد در آب کاربردی صرفه‌جویی شد و مقادیر کارآیی مصرف آب آبیاری نیز 37 درصد افزایش یافت. به طور کلی با اعمال شرایط کم آبیاری تا 20 درصد در آبیاری جویچه­ای مرسوم و یا با کاربرد آبیاری جویچه‌ای متناوب، می­توان ضمن صرفه­جویی در مصرف آب و افزایش کارآیی مصرف آب به عملکرد قابل قبول نیز دست‌یافت.