تعیین بهره‌وری مصرف آب در سامانه‌های آبیاری سطحی و بارانی گندم (مطالعه موردی بهبهان)

Abstract

این تحقیق با هدف مطالعه‌ای میدانی برای اندازه­گیری مستقیم و مزرعه­ای آب مصرفی گندم تحت مدیریت کشاورزان در یک فصل زراعی (96-1395) در 21 مزرعه از مزارع شهرستان بهبهان انجام شد. مقادیر اندازه­گیری شده با نیاز آبی خالص به روش پنمن- مانتیث (سند ملی به‌روز شده) و همچنین با مقادیر سند ملی آب مقایسه گردید. نتایج نشان داد که راندمان کاربرد مزرعه از 7/22 تا 7/99 درصد در نوسان بود. میانگین بهره­وری مصرف آب گندم در مزارع با سامانه آبیاری بارانی و سطحی در شهرستان بهبهان معادل 92/0 کیلوگرم بر مترمکعب بود. بالاترین مصرف آب در مزارع زیرپوشش چشمه­ها به میزان 4626 مترمکعب بر هکتار به ثبت رسید. نتایج مقایسه میانگین نیاز آبی در آزمون تی (t-Test) نشان داد که میانگین سند ملی و به­روز شده به ترتیب با 4/483 و 0/455 میلی­متر در کل دوره رشد، اختلاف معنی‌داری با هم داشتند. ضرایب همبستگی پیرسون نشان داد که روند تغییرات حجم آب مصرفی، تغییراتی معنی‌داری در سطح 1 درصد و غیر هم‌راستا با روند تغییرات شاخص راندمان کاربرد و بهره­وری مصرف آب داشت. هرچه دبی مزرعه و حجم آب مصرفی افزایش یابد بهره­وری مصرف آب کاهش پیدا می­کند