تاثیر غلظت دی‌اکسید کربن و فراهمی نیتروژن خاک بر شاخص‏های رشد و فیزیولوژیکی گندم

Abstract

افزایش غلظت دی‌اکسید کربن و بهبود شرایط تغذیه‌ای ناشی از مصرف کود نیتروژنی معمولاً سبب افزایش فتوسنتز و رشد گیاهان می‌گردد. پژوهش حاضر باهدف بررسی اثر CO₂ و نیتروژن بر ویژگی­های رویشی و فیزیولوژیکی گندم رقم چمران به‌صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی شامل فاکتور بافت خاک (لوم­ رسی ­شنی و لوم ­شنی) و فاکتور نیتروژن (صفر، 100 و 200 میلی‌گرم در کیلوگرم)، در چهار تکرار و در دو سطح CO₂ (400 و 850 پی‏پی‏ام) انجام شد. نتایج نشان داد همه ویژگی­های رویشی گیاه (به­جز وزن خشک ریشه) در خاک لوم ­رسی شنی بیش‌تر از لوم ­شنی بود. افزایش مقدار نیتروژن خاک سبب افزایش ویژگی­های رشدی و فیزیولوژیکی گندم شد. با افزایش غلظت CO₂ شاخص‌های رویشی شامل ارتفاع، وزن تر و خشک بخش هوایی، وزن خشک ریشه و سطح برگ و همچنین محتوای نسبی آب برگ به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. در شرایط مصرف نیتروژن در هر دو سطح با افزایش غلظت CO₂ شاخص‌های رویشی گیاه به‌طور معنی‌دار افزایش یافت. به‌عبارت‌دیگر، افزایش مقدار نیتروژن خاک منجر به تشدید اثر افزایش غلظت CO₂ گردید. بنابراین درصورتی‌که محدودیتی از نظر تأمین عناصر غذایی ضروری گیاه به خصوص نیتروژن وجود نداشته باشد، در شرایط افزایش غلظت CO₂ رشد و عملکرد گیاه گندم افزایش خواهد یافت.