بررسی تاثیر نانوذرات آهن صفر ظرفیتی (nZVI) بر تحرک و شکل‌های شیمیایی عناصر کادمیم و سرب در خاک

Abstract

تحرک و زیست‌فراهمی فلزات سنگین در خاک، به توزیع آن­ها بین فاز محلول و فاز جامد خاک و بین ترکیبات مختلف فاز جامد بستگی دارد. به‌منظور بررسی تأثیر نانوذرات آهن­ صفر ظرفیتی بر شکل­های شیمیایی عناصر کادمیم و سرب در خاک، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار سطح نانوذره (0، 1، 2 و 4 درصد) و چهار زمان­ خوابانیدن (1، 2، 4 و 8 هفته) در دو خاک آلوده و در سه تکرار انجام گرفت و توزیع عناصر در زمان­های مذکور با روش عصاره­گیری متوالی تعیین و شاخص تفکیک کاهش یافته (<em>I_R</em>) و شاخص تحرک (<em>MF</em>) محاسبه شد. کاربرد نانوذره آهن­ صفر ظرفیتی موجب کاهش معنی­دار (P ≤ 0.01) کادمیم و سرب در بخش­های تبادلی و کربناتی و افزایش معنی­دار عناصر در بخش­های پیوند با اکسیدهای آهن و منگنز نسبت به خاک شاهد شد. با افزایش درصد نانوذره افزوده­شده به خاک و زمان خوابانیدن، مقدار <em>I_R</em> افزایش و مقدار <em>MF</em> کاهش یافت که بیانگر کاهش تحرک فلز با افزایش درصد نانوذره است. درنهایت می­توان نتیجه­گیری کرد که افزودن نانوذره آهن صفر ظرفیتی به خاک، منجر به کاهش تحرک فلزات کادمیم و سرب در خاک می­شود.