فعالیت برخی آنزیم‌ها در یک خاک رس شنی در سطوح مختلف شوری در حضور و عدم حضور گیاه

Abstract

گیاهان و میکروب‌های خاکزی منشأ اغلب آنزیم‌های خاک هستند. بنابراین، هر گونه تغییر در رشد این موجودات، ناشی از تنش شوری، ممکن است تولید آنزیم‌های برون سلولی و درون سلولی را کاهش دهد. از این رو، در محیط‌های شور که رشد، تکثیر و فعالیت این موجودات کاهش چشمگیر می‌یابد، مقدار و فعالیت کل آنزیمی خاک ممکن است کاهش یابد. شوری به طرق مختلف موجب کاهش رشد، تکثیر و فعالیت موجودات خاکزی و آنزیمی خاک می‌شود. هدف از اجرای این پژوهش، تعیین اثر سطوح مختلف شوری بر فعالیت برخی آنزیم‌ها در خاک بدون کشت از طریق کاهش پتانسیل اسمزی و اثر سمی برخی یون‌ها و در خاک تحت کشت گندم و شبدر از طریق تغییر در کمیت ترشحات ریشه‌ای می‌باشد. در این تحقیق، پنج سطح شوری به صورت مخلوطی از نمک‌های کلرید سدیم، کلرید کلسیم، کلرید منیزیم و کلرید پتاسیم و سه محیط خاک (بدون کشت، کشت گندم و کشت شبدر) با سه تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی و به صورت فاکتوریل استفاده شد. آزمایش در یک خاک رس شنی و تحت شرایط گلخانه‌ای طی 120 روز اجرا شد. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان می‌دهد که شوری در هر سه محیط بدون کشت گیاه، کشت گندم و کشت شبدر موجب کاهش معنی‌دار (001/0P<) فعالیت آنزیم‌های خاک گردید. همچنین فعالیت آنزیم‌ها با بیوماس ریشه‌‌ی هر دو گیاه همبستگی معنی‌دار نشان داد. این مشاهده مبین آن است که می‌توان کاهش فعالیت این آنزیم‌ها را به کاهش رشد ریشه در شرایط تنش شوری نسبت داد. با توجه به این که با افزایش شوری، بیوماس ریشه‌ی شبدر در مقایسه با بیوماس ریشه‌ی گندم کاهش بیشتری نشان می‌دهد، می‌توان کاهش بیشتر فعالیت آنزیمی در خاک تحت کشت شبدر را به کاهش بیشتر رشد ریشه‌ی این گیاه در شرایط تنش شوری نسبت داد. داده‌ها نشان دادند که در سطوح بالای شوری، میزان فعالیت آنزیمی در خاک تحت کشت گندم و شبدر به میزان فعالیت آن در خاک بدون کشت نزدیک می‌شود و تفاوت کمتری در فعالیت آنزیمی بین سه محیط مختلف مشاهده می‌گردد، که حاکی است در شوری‌های بالا، نقش اثرات غیر مستقیم شوری کمتر شده و نقش محرک گیاه بر فعالیت میکروبی کم‌رنگ‌تر می‌گردد. ...