بررسی توابع تولید محصول یونجه به منظور برآورد عملکرد در سطوح مختلف آبیاری در منطقه قزوین

Abstract

این تحقیق با هدف بررسی توابع تولید مختلف یونجه و انتخاب بهترین تابع تولید و تعیین ضرایب حساسیت گیاه به تنش آبی و به منظور تخمین میزان عملکرد یونجه در سطوح مختلف کم‌آبیاری و تعیین تابع تولید یونجه انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار زمان آبیاری شامل E₁، E₂، E₃، E₄ (به‌ترتیب 60، 90، 120، 150 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A) در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسماعیل‌آباد قزوین و به مدت سه سال اجرا شد. از آنجا که آب آبیاری اعمال‌شده در سال‌های مختلف متفاوت بود، تیمارها از T₁ تا T₁₂ تفکیک شدند تا توابع تولید بر اساس داده‌های تبخیرـ تعرق هر تیمار بررسی شود. نتایج نشان داد نیاز آبی گیاه یونجه در کل دورة رشد برابر 1687 میلی‌متر است و تیمار T₁ با16830 کیلوگرم در هکتار حداکثر عملکرد خشک و تیمار T₁₂ با 10020 کیلوگرم در هکتار حداقل عملکرد خشک را دارد. با توجه به مطابقت آماری، روش Tafteh et al (2013)، که مقدار عملکرد محصول را بر مبنای ضریب توانی تعریف‌شده بر اساس نسبت ضرایب واکنش در بازة ماهیانه برآورد می‌کند، کمترین مقدار ریشة مربعات خطای استاندارد (RMSE)، ریشة مربعات خطای استاندارد نرمال‌شده (NRMSE) و بیشترین مقدار شاخص توافق (d) و ضریب تعیین (²R) را داشت. با استفاده از روش Tafteh et al (2013) مقدار ضریب واکنش عملکرد گیاه در ماه‌های اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد، شهریور، و مهر به‌ترتیب برابر 85_/0، 9_/0، 99_/0، 1_/1، 1_/1، و 1 و برای مراحل رشد ابتدایی، توسعة گیاه، میانی، و نهایی به‌ترتیب برابر 85_/0، 95_/0، 1_/1، و 1 و متوسط آن برای کل دورة رشد یونجه برابر 99_/0 به‌دست آمد. در نتیجه روش Tafteh et al (2013) با داده‌های ورودی کمتر می‌تواند روشی مناسب به‌خصوص برای استفاده در مدل‌های بهینه‌سازی باشد.