اثر تعداد چرخه های تر و خشک شدن بر پایداری ساختمان، توزیع اندازۀ ذرات و سیستم منافذ خاک

Abstract

چرخه‌های تر و خشک‌شدن از فرایندهای مهم محیطی است که معمولاً از سازوکارهای تغییر سیستم منافذ خاک به‌شمار می‌روند. همچنین، رس و مادة آلی از ویژگی‌های ذاتی خاک است که در خصوصیات ساختمان خاک اهمیت دارد. هدف از این پژوهش بررسی رابطة بین تعداد چرخه‌های تر و خشک‌شدن، میزان رس و مواد آلی خاک با پایداری ساختمان، توزیع اندازة ذرات و سیستم منافذ خاک بود. برخی ویژگی‌های فیزیکی نمونه‌های خاک پس از یک، سه و پنج چرخة تر و خشک‌شدن تعیین شد. سپس، با پایداری خاکدانه‌های خاک اولیه (خاک بدون تر و خشک‌شدن) مقایسه شد. نتایج نشان داد که بهبود و توسعة خاکدانه‌سازی و پایداری ساختمان خاک برای خاک‌های رسی به‌ویژه خاک رسی که مادة آلی بیشتری داشت، بیشتر بود. یک و سه چرخة تر و خشک شدن تنها در دو نمونه خاک رسی سبب افزایش بیشتر خاکدانه‌سازی نسبت به نمونه‌های خاک دارای رس کمتر شد؛ ولی با افزایش تعداد چرخه‌های تر و خشک‌شدن (پنج چرخه)، پایداری خاکدانه‌ها کاهش یافت. یافته‌های این پژوهش نشان داد که تشکیل خاکدانه‌های بزرگ غالباً به ویژگی‌های بافت خاک بستگی دارد تا به میزان مادة آلی خاک؛ و اثر مواد آلی خاک هنگامی که با میزان بالای رس خاک همراه باشد، مؤثر است. همچنین، تراکم ایجادشده در حین نمونه‌برداری طی چرخه‌های تر و خشک‌شدن تعدیل می‌شود و تناوب این چرخه‌ها سازوکار مهمی در بهبود ساختمان خاک است.