مقایسة تأثیر اکسید آهن نانو و غیر نانو بر گونه‌بندی و فراهمی فسفر در خاک‌های آهکی

Abstract

رفتار شیمیایی فسفر در خاک تابعِ پیچیده‌ای از عوامل مختلف از جمله اکسیدهای آهن است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر اندازه (نانو و غیر نانو) و غلظت ذرات اکسید آهن بر گونه‌بندی و فراهمی فسفر برای گیاه بود. پژوهش به صورت طرح آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح پایة کاملاً تصادفی در چهار تکرار و پنج سطح اکسید آهن غیر نانو و پنج سطح اکسید آهن نانو (0، 500، 1000، 5000، 10000 mgkg^-1) انجام پذیرفت. گونه‌بندی فسفر به روش عصاره‌گیری پی‌درپی انجام شد. کاربرد نانو‌ذرات اکسید آهن باعث کاهش معنادار فسفر اولسن در نمونه‌ها شد و در تیمار 5000 mgkg^-1 مقدار فسفر اولسن از 3 میلی‌گرم بر کیلوگرم در تیمار شاهد به 9_/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم کاهش یافت؛ در حالی که این تغییر در مورد اکسید آهن غیر نانو معنادار نشد. کاهش معنادار در شکل‌های Ca2-P و Ca8-P با تغییرات اندازه و غلظت اکسید آهن مشاهده شد که این کاهش در تیمارهای نانو شدید‌تر بود. تغییرات شکل Ca10-P در تیمارها معنادار نشد. تغییرات شکل Fe-P با تغییر غلظت آهن معنادار شد؛ اما شکل O-P فقط در تیمار 10000 اکسید آهن نانو معنادار شد. با توجه به تأثیر اندازة ذرات اکسید آهن بر رفتار شیمیایی فسفر در خاک، به نظر می‌رسد باید به آثار جانبی کاربرد نانوذرات اکسید آهن در خاک توجه ویژه‌ای کرد.