شبیه‏سازی زهکش خشک به‏منظور تعیین نسبت عرض نکاشت به کاشت در کشت نواری

Abstract

زهکشی خشک، نوعی سیستم طبیعی است که به‏وسیلة تبخیر از مناطق نکاشت، به‌عنوان یک روش ممکن برای کنترل سطح ایستابی و شوری مناطق زهدار استفاده می‏شود. در این روش، بخشی از زمین‏ تحت کشت به‌صورت آیش رها شده و باقی زمین برای تولیدات کشاورزی استفاده می‏شود. چنانچه از این روش به‌صورت نوارهای موازی بهره‌گیری شود، تعیین نسبت کاشت به نکاشت یکی از مبانی طراحی این سیستم خواهد بود. در این زمینه، یک مدل فیزیکی از جنس پلکسی‌گلاس به طول 60 سانتی‏متر، عرض 20 سانتی‏متر و ارتفاع 50 سانتی‌متر طراحی و ساخته شد. طول این مدل توسط یک دیواره در عمق 5 سانتی‏متری خاکی با بافت شن‏لومی به دو قسمت تقسیم ‌شد و نیمی از آن آبیاری شد و نیمی دیگر به‌صورت نکاشت رها شد و در طول انجام آزمایش مقدار آبیاری و تبخیر اندازه‌گیری شد. اندازه‏گیری‏ها کمترین میزان تبخیر را 7/2 میلی‏متر بر روز نشان داد و این‏ مقدار زمانی ثبت شد که سطح خاک پوشیده از نمک شده بود. این عدد نزدیک به ضریب زهکشی متداول در طراحی سیستم‏های زهکشی است. بنابراین، با کمترین ریسک می‏توان نسبت 50‌درصد کاشت به 50‌‌درصد نکاشت را توصیه کرد. از سویی متوسط میزان تبخیر از سطح خاک در طول آزمایش شش میلی‏متر بر روز بود، بنابراین احتمال می‏رود که با یک مدیریت جمع‌آوری به‌موقع نمک روی سطح خاک، بتوان نسبت کاشت را بیشتر از 50‌درصد افزایش داد.