تعیین بهترین مدل محاسبه ضریب تشت در منطقه آمل بر پایه‌ی آنالیز حساسیت

Abstract

تبخیر و تعرق گیاه مرجع (ET0) به‌عنوان یکی از پارامترهای مهم در طراحی سیستم‌های آبیاری توسط اندازه‌گیری مستقیم (لایسی‌متری) و یا به طور غیر مستقیم (معادلات تجربی) برآورد می‌شود. در شرایط عدم دسترسی به داده‌های دقیق لایسی‌متری می‌توان از روش پنمن مانتیث فائو(PMF) به عنوان روش استاندارد، برای ارزیابی نتایج سایر روش‌های تجربی استفاده کرد. در تحقیق حاضر با ضرب داده‌های چهارده ساله (1994-2007) تشت تبخیر ایستگاه هواشناسی آمل در مقادیر محاسبه شده ضریب تشت از طریق معادلات گوناگون نظیر کوئنکا (Cuenca)، آلن پروت (Allen and Pruitt)، اشنایدر(Snyder)، اشنایدر اصلاح شده (Modified Snyder)، اورنگ (Orang)و فائو (FAO) مقادیر ET0 محاسبه شد، و نتایج آن با مقادیر محاسبه شده از روش پنمن مانتیث فائو مقایسه گردید. سپس حساسیت مدل‌های فوق با ایجاد 10±، 20± و 30± درصد تغییر در پارامترهای ورودی سرعت باد و رطوبت نسبی مورد بررسی قرار گرفت. بررسی‌های نشان داد که برای محاسبه ET0 روزانه از داده‌های تبخیر از تشت به‌ترتیب روش‌های کوئنکا، اشنایدر، آلن پروت و اورنگ پیشنهاد می‌گردد. برای محاسبه ضریب تشت در دوره‌های 10 روزه می‌توان به‌ترتیب از روش‌های کوئنکا، اشنایدر و آلن پروت استفاده نمود. بررسی‌ها نشان داد که برای تعیین ET0 ماهانه از داده‌های تبخیر از تشت به‌ترتیب روش‌های اشنایدر، کوئنکا و آلن پروت مناسب‌تر می‌باشند. نتایج تحلیل حساسیت نشان می‌دهد که حساسیت روش‌های اورنگ، آلن پروت و اشنایدر اصلاح شده نسبت به تغییرات پارامترهای ورودی کمتر از سایر روش‌ها است. با استناد به نتایج آماری و تحلیل حساسیت از بین روش‌های فوق مدل‌های آلن پروت و اشنایدر اصلاح شده برای برآورد ضریب تشت در منطقه آمل و سایر مناطق دارای اقلیم یکسان با آن منطقه مناسب می‌باشند