ارتباط پهنای حلقه رویش و ویژگی‌های آوندی در توسکای قشلاقی (Alnus glutinosa)

Abstract

بررسی تغییرات درون درختی پهنای حلقه‌های رویشی و ویژگی‌های آوندی از دیرباز مورد توجه پژوهشگران علوم چوب، اقلیم‌شناسان درختی و فیزیولوژیست‌های گیاهی بوده است. با این حال ارتباط درونی و تاثیرپذیری متقابل این ویژگی‌ها از یکدیگر کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پرسش اصلی این است که آیا الگوی ارتباط بین ویژگی‌های آوندی با هم و با پهنای حلقه رویش در همه پهن‌برگان و رویشگاه‌ها یکسان است؟ و یا ممکن است حتی یک گونه در رویشگاه‌های مختلف، استراتژی‌های متفاوتی برای واکنش به محیط خارجی اتخاذ کند؟ برای پاسخ به این پرسش‌‌ها، دو منطقه با ریزاقلیم کاملاً متفاوت (خشک و لب‌شور) از اطراف شهرستان آستارا بعنوان دو رویشگاه متفاوت گونه توسکا قشلاقی (Alnus glutinosa) انتخاب شدند. از هر رویشگاه تعدادی درخت انتخاب و از آنها دیسک یا مغزی تهیه شد. پس از آماده‌سازی‌های اولیه، با استفاده از میکروتوم از از این نمونه‌ها، مقاطع عرضی از پوست به مغز تهیه شدپس از اسکن مقاطع عرضی، با استفاده از نرم افزار ویرایش تصویر، پهنای حلقه رویشی TRW)) ، میانگین اندازه آوندها (AVLA)، تعداد آوند در واحد سطح (VF) و تخلخل حلقه (Porosity) در 20 حلقه رویشی آخر هر درخت اندازه‌گیری شدند. ارتباط درونی این ویژگی‌ها با هم به تفکیک هر رویشگاه با استفاده از آزمون‌های مختلف آماری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که ارتباط درونی و متقابل بین ویژگی‌های آوندی و پهنای حلقه رویش در دو رویشگاه مشابه بود. بطورخلاصه، می‌توان گفت که فارغ از نوع رویشگاه و تغییرات آب و هوایی، هرگاه پهنای حلقه‌های رویشی درختان توسکا افزایش یابد، تعداد آوند در واحد سطح حلقه کمتر خواهد شد و این دو ویژگی آناتومی تحت کنترل یک نوع مولفه قرار دارند ولی AVLA متاثر از مولفه متفاوتی بوده و به پهنای حلقه رویشی درخت وابسته نیست.