ارزیابی برهمکنش علف کش و نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در رقابت با علف هرز ارشته خطایی (Lepyrodiclis holosteoides Fenzl.)

Abstract

به منظور ارزیابی برهمکنش علف‌کش و نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در رقابت با علف هرز ارشته خطایی آزمایشی در دو منطقه شهریار و کرج به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور اول زمان مصرف کود نیتروژن در دو سطح 10 روز قبل و 10 روز بعد از مصرف علف‌کش و فاکتور دوم مقدار نیتروژن در چهار سطح صفر، 30، 60 و 100 درصد مقدار توصیه شده (150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص از منبع کود اوره) و فاکتور سوم مقدار علف کش در چهار سطح صفر، 30، 60 و 100 درصد مقدار توصیه شده (40 گرم در هکتار علف‌کش سولفوسولفورون 75%+ متسولفورون متیل 5% از فرمولاسیون WG) بود. نتایج نشان داد در تیمار مصرف نیتروژن قبل از کاربرد علف‌کش، با افزایش مقدار مصرف نیتروژن تا 150 کیلوگرم در هکتار و دز علف کش کمتر از 10 گرم در هکتار، تعداد بذر ارشته خطایی در حدود 50 هزار عدد در واحد سطح بود که با افزایش دز علف کش به بیش از این مقدار، تعداد بذر ارشته خطایی کاهش یافت. در تیمار مصرف نیتروژن بعد از کاربرد علف‌کش تعداد بذر ارشته خطایی در مقادیر کمتر از 10 گرم در هکتار در هر دو منطقه کاهش یافت. افزایش دز علف‌کش به بیش از 15 گرم بر هکتار همراه با افزایش مقدار مصرف نیتروژن قبل از کاربرد علف‌کش، باعث کاهش ماده خشک ارشته خطایی از 1200 به کمتر از 300 گرم در متر مربع گردید. افزایش دز علف‌کش و مقدار مصرف نیتروژن قبل و بعد از کاربرد علف‌کش باعث افزایش وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد پنجه گندم در واحد سطح گردید که در نهایت باعث افزایش عملکرد دانه شد. افزایش نیتروژن بویژه هنگامی که بعد از کاربرد علف‌کش استفاده گردد باعث تشدید اثر علف‌کش در کنترل ارشته خطایی شد که دلیل آن را می توان به افزایش کارایی علف کش به واسطه برهمکنش نیتروژن و علف کش دانست. در چنین شرایطی گندم نیز به واسطه بهره‌گیری از نیتروژن و نور کافی عملکرد دانه بیشتری (6700 کیلوگرم در هکتار) نسبت به شرایط بدون نیتروژن و بدون علف‌کش (500 کیلوگرم در هکتار) تولید نمود. با توجه به نتایج این تحقیق می توان دریافت افزایش مقدار مصرف نیتروژن باعث افزایش کارایی علف‌کش توتال در کنترل علف هرز ارشته خطایی گردید به طوری که با افزایش مصرف نیتروژن به ویژه بعد از کاربرد علف‌کش، کنترل ارشته خطایی در دز کمتری از علف‌کش محقق شد.