بررسی مقاومت توده‌های خردل وحشی (Sinapis arvensis) به علف‌کش‌های بازدارنده استولاکتات سینتاز در مزارع گندم استان‌های خوزستان، گرگان و کرمانشاه

Abstract

به منظور بررسی وضعیت توده‌های مشکوک خردل وحشی مقاوم به بازدارنده‌های استولاکتات سینتاز در مزارع گندم در سال 1391 تعداد 31 مزرعه گندم مشکوک به مقاومت، شامل 14، 12 و 5 مزرعه به ترتیب در استان‌های گلستان، خوزستان و کرمانشاه مورد مطالعه قرار گرفتند. در بخش اول برخی اطلاعات مهم مدیریتی تجزیه و تحلیل شد. در بخش دوم در یک آزمایش غربالگری، اثر سه علف‌کش از خانواده بازدارنده استولاکتات سینتاز (ALS) شامل تری‌بنورون‌متیل (گرانستار)، مت‌سولفورون‌متیل+سولفوسولفورون (توتال) و یدوسولفورون‌متیل‌سدیم+مزوسولفورون‌متیل+مفن‌پایر‌دی‌‌اتیل (آتلانتیس) بر رشد توده‌های مشکوک گیاه مذکور در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی مورد آزمایش قرار گرفتند. در بخش سوم به منظور بررسی دز-پاسخ، توده‌های مقاوم G3، G4 و G5 از استان گرگان، Kh1، Kh5 و Kh7 از استان خوزستان و Ker1 از استان کرمانشاه و سه توده حساس G9، Kh3 و Ker1 از سه استان بالا، تحت تأثیر دزهای مختلف علف‌کش‌های مذکور قرار گرفتند. نتایج بخش اول نشان داد که در بیش از 80 درصد مزارع مورد بررسی توالی علف‌کش‌ها رعایت نشده بود و در نزدیک به 39 درصد مزارع مورد مطالعه، گندم به صورت تک کشتی بود. همچنین استان خوزستان با 50 درصد تک کشتی گندم ضعیف‌ترین تناوب را داشت. نتایج بخش دوم نشان داد که در مزارع مورد مطالعه حدود 20 درصد توده‌ها نسبت به علف‌کش تری بنورون متیل و حدود 10 درصد توده‌ها نسبت به علف‌کش مت‌سولفورون‌متیل+سولفوسولفورون مقاوم بودند ولی مقاومت بالا به علف‌کش یدوسولفورون‌متیل‌سدیم+مزوسولفورون‌متیل+مفن‌پایر‌دی‌اتیل مشاهده نشد. همچنین ده درصد توده‌ها به دو علف‌کش تری بنورون متیل و مت‌سولفورون‌متیل+سولفوسولفورون مقاوم بودند. بر اساس نتایج آزمایش دز-پاسخ سه توده G3، G4، G5 (هر سه از گلستان) و Kh7 (خوزستان) دارای مقاومت پایین، توده Ker2 (کرمانشاه) دارای مقاومت متوسط و دو توده Kh1 و Kh5 (هر دو از خوزستان) دارای مقاومت بالا به تری بنورون متیل و توده‌های Kh5، Kh7 (هر دو از خوزستان) و G3 (گلستان) به ترتیب دارای مقاومت بالا، مقاومت متوسط و مقاومت پایین به مت‌سولفورون‌متیل+سولفوسولفورون بودند.