بررسی وضعیت مزارع گندم (Triticum aestivum) مشکوک به مقاومت به علف‌کش‌های بازدارنده استیل کوآنزیم‌آ کربوکسیلاز و استولاکتات سینتاز در استان‌های خوزستان و کرمانشاه

Abstract

به منظور بررسی وضعیت مزارع گندم مشکوک به مقاومت به علف کش‌های بازدارنده استیل کوآنزیم‌آ کربوکسیلاز و استولاکتات سینتاز در کشور، در سال 1389 تعداد 30 مزرعه از استان خوزستان و 54 مزرعه از استان کرمانشاه مطالعه شد. در این بررسی بذور یولاف وحشی (<em>Avena</em> <em>ludoviciana</em> Durieu.) مشکوک به مقاومت از این مزارع جمع آوری و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی مورد آزمایش قرار گرفت و برخی اطلاعات مهم مدیریتی مزارع جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که در استان خوزستان حدود 66 درصد توده‌ها نسبت به علف کش کلودینافوپ پروپارژیل، حدود 14 درصد توده‌ها نسبت به علف کش مزوسولفورون+ یدوسولفورون و حدود 11 درصد توده‌ها نیز نسبت به هر دو علف کش مقاوم بودند. در این استان، در 66 درصد از مزارع استفاده از علف کش‌های با محل عمل متفاوت( توالی رعایت شده بود، ولی در 80 درصد مزارع مورد مطالعه، تناوب زراعی که از مهمترین توصیه‌ها برای کاهش جمعیت علف‌های هرز مقاوم به علف کش است، رعایت نشده بود. در استان کرمانشاه وضعیت تناوب زراعی در مزارع بهتر بود و 75 درصد مزارع مورد مطالعه از تناوب زراعی قابل قبولی برخوردار بودند. در این استان، در 77 درصد از مزارع علف‌کش کلودینافوپ پروپارژیل و در تقریبا 45 درصد از مزارع علف کش تری بنورون متیل مصرف شده بود. به طور کلی، به نظر می رسد علی رغم توصیه های خوبی که در خصوص مدیریت مقاومت به علف‌کش‌ها در مزارع گندم شده است، کشاورزان به آن توجه زیادی نداشته‌اند و و به نظر می رسد، در صورتی که این وضعیت ادامه یابد، مقاومت به علف کش در چند گونه علف هرز باریک برگ پایداری زراعی و اقتصادی تولید گندم در برخی از استان های ایران را تهدید خواهد کرد.