شناسایی مؤلفه‌های فرهنگ سازمانی جهادی با تکیه بر تجربه مدیران جهاد سازندگی

Abstract

مدیریت جهادی به مثابه تبلور عملی نهادهای جهادی مولود انقلاب اسلامی می‌تواند الگویی برای مدیریت مؤثر در سازمان‌های امروز جامعه ایران باشد. هدف این پژوهش، ارائه الگویی از فرهنگ سازمانی جهادی از طریق کاوش در تجربه مدیران جهاد سازندگی در دهه اول فعالیت این نهاد است. با توجه به ماهیت اکتشافی تحقیق، روش کیفی تحلیل شبکه مضمونها به عنوان مناسبترین راهبرد انتخاب شد و مورد استفاده قرار گرفت. جامعه مورد مطالعه پژوهش مدیران نهاد جهاد سازندگی در دهه فعالیت این نهاد (بین سالهای 58 تا 67) بود که از طریق نمونه­گیری هدفمند و با در نظر گرفتن اصل اشباع با نمونه­ای شامل 25 نفر از این مدیران مصاحبه عمیق شده است. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش در نهایت به تولید 209 شناسه باز منجر شد که پس از ترکیب آنها با یکدیگر در نهایت 39 مضمون پایه شناسایی، و با خوشه‌بندی آنها در گروه‌های مشابه، آن مضمونها در قالب هشت مضمون سازمان‌دهنده دسته‌بندی شد. مضمونهای سازمان دهنده تحقیق شامل انعطاف‌پذیری مولد رشد، دین‌محوری، سبک زندگی دینی، الگوی ارتباطی باز، سبک رهبری همدلانه، فرهنگ متعالی کار، همکاری و مشارکت، و مردمداری است. تمام مضمونهای سازمان دهنده نیز تحت مضمون فراگیر «فرهنگ سازمانی جهادی» قابل تعریف است. بر این مبنا این مضمون کانون و هسته شبکه مضمونهای این پژوهش را تشکیل می‌دهد.