تکالیف و حقوق متقابل دولت و ملت در پرتوی سیرۀ سیاسی امیرمؤمنان علی علیه‌السلام

Abstract

<span lang="FA">موضوع تکالیف و حقوق متقابل دولت و ملت امری است که از دیرباز در فرهنگ‌ها و ادیان مختلف ازجمله دین اسلام محل بحث و تضاربِ آرا میان متفکران و اندیشمندان بوده است. امیرمؤمنان علی علیه‌السلام در مقام برجسته‌ترین اندیشمند تاریخ اسلام بعد از پیامبر گرامی اسلام، در برهه‌های مختلفی از دوران خلافت خویش بر اهمیت رابطة متقابل و نقش مکمل حکومت و مردم تأکید کرده است. از نمونه‌های عالی این موضوع نامة 53 نهج‌البلاغه خطاب به مالک اشتر نخعی هنگام اعزام وی به فرمانداری مصر و نامة 5 نهج‌البلاغه خطاب به اشعث بن قیس فرماندار آذربایجان است. این مقالة با رویکرد کیفی و به روش الگو‌سازی ساختاری ـ تفسیری تدوین شد. اطلاعات اولیه تحقیق با بهره‌گیری از اسناد معتبری چون نهج‌البلاغه استخراج، و سپس مفاهیم مرتبط با تکالیف و حقوق متقابل دولت و ملت در قالب روش تحلیل محتوا، استخراج و استنباط گردید. مهمترین رهنمود پژوهش به لزوم درونی‌سازی تعالیم اسلامی در حوزة سیاستهای کلان دولت و نهادینه‌سازی رفتارهای مورد تأکید امیرمؤمنان علی علیه‌السلام بین مدیران ارشد و کارکنان دستگاه‌های دولتی ناظر است. این آموزه‌ها مبنای مناسبی را در اختیار دولتمردان و مدیران قرار می‌دهد تا بر اساس آن روابط خود را با ملت تعریف و تنظیم کنند.</span>