بررسی رفتارهای فرا نقشی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی با رویکرد سیستمی

Abstract

هدف این مطالعه، بررسی مؤلفه­های رفتارهای فرانقشی مبتنی بر آموزه­های اسلامی در مؤسسات آموزش عالی با رویکردی سیستم­نگر بوده است. بدین منظور جامعه پژوهش، واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی مستقر در منطقه 13 انتخاب ‌شده است. بنابر ماهیتِ تحقیق و داده­های مورد نیاز به‌عنوان ورودی تحلیل سیستمی، کارکنان معاونتهای فرهنگی واحدهای مختلف درون جامعه آماری به‌عنوان گروه خبره انتخاب ‌شده‌اند. جمع‌آوری داده­ها، با پرسشنامه محقق­ساخته انجام پذیرفت که روایی و پایایی آن‌ به ترتیب با روایی محتوایی و آزمون دوباره مورد بررسی قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل داده­ها با روش سیستم­نگر دیماتل در قالب شناسایی و بررسی شدت تأثیرات متقابل مؤلفه­های رفتارهای فرانقشی کارکنان از طریق اعمال نظر گروه خبره به‌دست‌آمده است. یافته­ها در قالب الگوی شدت اثر متقابل، میان مؤلفه­ها، نشاندهندۀ این است که مؤلفه­ «خردورزی» با بیشترین میزان برایند شاخص اثرپذیری، و «جوانمردی» بیشترین میزان برایند شاخص اثرگذاری بر سایر مؤلفه­ها را داشته است. از نتایج پژوهش می­توان بر آشکار شدن تأثیرات تعاملی و علّی بسیار قوی عوامل رفتارهای خوب شهروندی کارکنان پایبند به آموزه­های دینی بویژه در قالب مؤلفه جوانمردی با رفتارهایی همچون ایثار، شهامت، فتوت بر سایر مؤلفه­های فرانقشی اشاره کرد.