هیدروپلیتیک ایران و عراق ‏و بهینه کردن مصرف آب های مشترک مرزی

Abstract

مصرف آب در سال­های اخیر به علل رشد جمعیت، گسترش شهرها و توسعه کشاورزی از افزایش چشم­گیری برخوردار بوده است. در کل منشأ 12 درصد از حجم آب­های سطحی کشور عراق از ایران است که 10 درصد از کل حجم آب­های سطحی کشور ایران را شامل می­شود. هدف اصلی این مقاله که به صورت اسنادی و با شیوه توصیفی-تحلیلی تهیه شده، بررسی چالش­ها و فرصت­های هیدروپلیتیک ایران در قبال عراق است. عراق و ایران از حیث توازن ژئوپلیتیکی تقریبا برابرند و به همین علت نوعی رقابت علنی و پنهان در زمینه های مختلف نسبت به هم دارند. اگر عراق از قدرت بالایی برخوردار باشد تهدیدی برای ایران به حساب می آید، چون همیشه از طرف زمامداران عراق عنوان شده که مرز آبی و دسترسی عراق به آبهای آزاد با محدودیت زیادی مواجه است. بنابراین عراق در صورت برخورداری از قدرتی بالاتر به طور قطع اقدام به حل مشکل ژئوپلیتیکی خود خواهد کرد و بحران ژئوپلیتیکی را با بدست گرفتن ارزش و منفعت جغرافیایی (اروندرود) و تسلط بر آن، به نفع خود کنترل خواهد کرد. براساس یافته­های این مقاله می­توان به این نتیجه رسید که هیدروپلیتیک ایران در برخورد با عراق باید رویکردی تنش­زدا و هیدرودیپلماسی داشته باشد و چشم انداز آینده هیدروپلیتیک ایران و عراق می­بایست برمحور مدیریت مشترک دو کشور در اروند رود باشد.