ریشه های داخلی و خارجی انقلاب 2011 تونس

Abstract

در دو دهه گذشته آزادسازی اقتصادی به­عنوان بهترین شیوه برای توسعه، از سوی بسیاری از دولت­های غرب آسیا و شمال آفریقا به­کار گرفته شده است. شیوه­ای که هرچند بیشتر بدون توجه به شرایط ویژه فرهنگی و اجتماعی این کشورها عملیاتی شد، اما به دگرگونی­های قابل­توجه از جمله گسترش شهرنشینی، سواد و دسترسی روزافزون به رسانه­های جمعی انجامید. تونس در دوره 23 ساله حکومت بن­علی، با ترکیبی از سرکوب سیاسی و سیاست موازنه، چهره­ای باثبات از خود به نمایش گذاشته بود و از موفق­ترین کشورها در عرصه اصلاحات اقتصادی محسوب می­شد که این کشور را در وضعیتی بهتر از دیگر کشورهای منطقه قرار می­داد. با این­وجود عواملی مانند ارتقاء سطح آموزش عمومی، جهانی­شدن فرهنگ و رسانه و به­دنبال آن، آگاهی فزاینده به­عنوان سرمایه فرهنگی طبقه متوسط جدید، توان ذهنی و ابزاری به­چالش ­کشیدن رژیم را به جوانان تونسی داد. این عوامل در کنار عواملی مانند تاثیرپذیرفتن این کشور از بحران اقتصاد جهان، ناتوانی دولت در تامین نیازهای رو به افزایش جمعیت جوان و نا به­سامانی­های سیاسی، سبب گسیختگی زیربنایی اقتصادی تونس شد. نویسندگان این مقاله با روش تبیینی در پی پاسخ به این سوال هستند که کدامین عوامل و نیروهای اجتماعی در شکل­گیری انقلاب سال 2011 در تونس برای رسیدن به مردم­سالاری مؤثر بوده­اند؟