ارائه الگوی رهبری دوسو توان دانشگاه‌ها مبتنی بر رویکرد داده‌بنیاد (مطالعه موردی: دانشگاه‌های دولتی شهر تهران)

Abstract

در عصر حاضر دانشگاه‌های ما نیاز به رهبرانی دارند که در شرایط پیچیده بتوانند هم درزمینة مدیریت امور روتین و هم درزمینة انجام فعالیت‌های جدید تعادل برقرار کرده و این رهبران نوظهور همان رهبران دوسو توان هستند. هدف اصلی پژوهش، طراحی الگوی رهبری دوسو توان در دانشگاه‌های دولتی است که با روش داده‌بنیاد گلیزری انجام شده است. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختاریافته با 11 نفر از خبرگان حوزة آموزش عالی است که با روش نمونه‌گیری نظری انتخاب شدند. مفهوم‌ها و مؤلفه‌های رهبری دوسوتوان (106 مفهوم کلیدی، 25 مقوله اولیه و 7 مقوله ثانویه) از مصاحبه‌ها مشخص و در قالب الگوی مفهومی داده‌بنیاد تدوین شد. براساس یافته‌های پژوهش، مقوله محوری رهبری دوسو توان است. نتایج نشان داد که مؤلفه-های توانمندی‌های فردی شامل (توانایی‌های فردی، مهارت‌های فردی، نگرش، رفتار و انگیزش)، برنامه‌ریزی استراتژیک (هدف‌گذاری، آینده‌نگاری)، اخلاق‌مداری و خدمتگزاری شامل (پایبندی به مهارت‌های اخلاقی، خدمت‌رسانی و پاسخگویی، نظارت مستمر)؛ مدیریت کلان دانشگاه شامل (مدیریت دانش، توسعه و بهبود مستمر دانش، مدیریت مشارکتی، استفاده از قابلیت‌های سرمایه انسانی، مدیریت مالی، توسعه حرفه‌ای اعضای هیئت‌علمی)؛ توسعه همکاری‌های علمی (ارتباط با صنعت، تجاری‌سازی و بین‌المللی کردن دانشگاه‌ها)؛ بهره‌گیری از فرصت‌ها شامل (توانمندی جذب، مدیریت تسهیلات، شناسایی توانمندی‌ها)؛ هماهنگی و انعطاف‌پذیری شامل (مهارت‌های ارتباطی، مدیریت تعادل، مدیریت طراحی) است. این نتایج در قالب الگوی داده‌بنیاد برای استفاده رؤسای دانشگاه‌ها و اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها ارائه شده است