فهم و تبیین نفوذ کارکنان بر مدیران در بخش دولتی

Abstract

کانون تمرکز بیشتر روشهای موجود در مدیریت، بر مدیریت زیردستان استوار است. اندک مطالعاتی در باب چگونگی نفوذ زیردستان بر فرادستان انجام شده است. هدف غایی این پژوهش، فهم چگونگی چنین نفوذی و سپس، تبیین کمّی آن است. بر این اساس، پژوهش در دو مرحله با عنوان پژوهش ترکیبی اکتشافی انجام شده است. در مرحلة نخست که به صورت کیفی اجرا شده، نظریة فرایند نفوذ بر فرادستان بر اساس راهبرد داده‌بنیاد، تدوین و در مرحلة دوم، نظریة حاصل به صورت کمّی آزمون شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایش است. ابزار گردآوری این مطالعه، مصاحبه (داده‌های کیفی) و پرسشنامه (داده‌های کمّی) بوده و از جامعة آماری دو دانشگاه (تربیت مدرس و شهید چمران اهواز) جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که چیدمان استفاده از راهبردهای نفوذ عبارتند از: 1. مدیون‌سازی، 2. اعتمادسازی، 3. ائتلاف‌سازی، 4. وابسته‌سازی، 5. متقاعدسازی، 6. پنهان‌سازی و 7. شرطی‌سازی. همچنین می‌توان به تفاوت میان خودارزیابی و دگرارزیابی کارکنان اشاره کرد؛ به این صورت که استفاده از راهبردهای وابسته‌سازی و مدیون‌سازی را بیشتر به خود نسبت داده، استفاده از راهبردهای پنهان‌سازی و شرطی‌سازی را بیشتر به دیگران نسبت می‌دهند.