اصول و کارکردهای دیپلماسی عمومی در سیرة نبوی

Abstract

رسالت پیامبر و نهضت عظیم و تمدن‌ساز نبوی در عرصة روابط بین‌المللی و دیپلماسی، تحولات ایجابی بنیادین و سیره و سنن بدیعی را از خود بر جای گذاشته و مایة انتشار و گسترش اسلام در بسیاری از کشورها و ملل دور و نزدیک شده است. با وجود این، هنوز جای این پرسش باقی است که دیپلماسی نبوی چه ماهیت و صِبغة غالبی دارد و از چه مصادیق و کارکردی برخوردار است؟<strong>(سئوال) </strong>بدین لحاظ، این نوشتار بر این مدعا تکیه زده که ماهیت و صبغة اصلی دیپلماسی دولت نبوی بیشتر از نوع دیپلماسی عمومی و نرم‌افزارانه است که وجوه معنوی، فرهنگی و اصلاحی در آن غالب و پررنگ است. چنین امری بیانگر آن است که در نظام اسلامی، اصلی‌ترین وظیفه و کارکرد دیپلماسی اصلاح توحیدی و فرهنگی مردم و تهذیب آنها در همة سطوح ملی و جهانی است.<strong> (فرضیه) </strong>هدف در این مقاله آن است که شواهد اجمالی از وجوه دیپلماسی دولت نبوی <strong>(هدف)</strong> به شیوه توصیفی و تحلیل اسنادی ارائه گردد. <strong>(روش) </strong>توحید زیربنای دیپلماسی عمومی نبوی بوده است و این دیپلماسی، با نگرشی جهان‌وطنانه و اصلاح گرایانه و با هدف تحقق امت واحده، از راهبردهای تبلیغی و روانی مناسب و صلح‌جویانه و مسالمت‌آمیز بهره‌گیری کرده و، بدین‌وسیله، دعوتی فراگیر و جهانی و موفق را سامان داده است. <strong>(یافته)</strong>