مناسب ترین نوع، مکان و ارتفاع تله های فرومونی بید گوجه فرنگی Tuta absoluta و تعیین تعداد نسل های آن با روش روز- درجه

Abstract

بید گوجه فرنگی آفت جدیدی است که در سال‌های اخیر با ورود به کشور در مدت کوتاه و پراکنش وسیع و سریع در مناطق مختلف گوجه کاری، به یکی از مهم ترین عوامل خسارتزای این محصول به ویژه در مزارع فضای آزاد تبدیل شد. شناخت دوره فعالیت و خسارت بید گوجه‌فرنگی در مزارع و نیز مطلوب ترین نوع و شیوه کاربرد تله های فرومونی به عنوان ابزار پایش و ردیابی آن به منظور اخذ تصمیمات مدیریتی بسیار ضروری بوده و هدف این مطالعه است. بر این اساس در این تحقیق ابتدا موثرترین نوع و ارتفاع نصب تله های فرومونی به صورت آزمایش فاکتوریل تعیین و سپس بهترین مکان نصب تله مشخص شد. فاکتور اول نوع تله شامل تله فرومونی دلتا، تله فرومونی تشتی و تله نوری – فرومونی و فاکتور دوم ارتفاع نصب تله ها، شامل ارتفاع سطح زمین، 50 سانتی متر و 2 متر بالاتر از سطح زمین بودند. هر دو آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار که در شهرستان جیرفت انجام شد. در بخش دیگر، در یک مزرعه گوجه فرنگی در شهرستان قزوین تعداد نسل های حشره و دوره فعالیت آن بر اساس روش محاسبه روز درجه با نصب دستگاه ثبت کننده اطلاعات هواشناسی و نیز یک تله فرومونی دلتا، تعیین شد. نتایج نشان داد که تله فرومونی دلتا در ارتفاع 50 سانتی متر از سطح زمین و 20 متر دورتر از حاشیه مزرعه بالاترین کارایی را داشته است. همچنین مشخص شد این حشره از اواسط فصل زراعی در مزرعه ظاهر شده و جمعیت آن به تدریج افزایش یافته و در سال 4 نسل ایجاد نمود.