تغییرات جمعیت و پراکنش فضایی تریپس گندم (Haplothrips tritici) در مزارع گندم شهرستان ایوان (استان ایلام)

Abstract

تریپس گندم (Thysanoptera: Phlaeothripidae) Haplothrips tritici (Kurdjumov) یکی از آفات مهم در مزارع گندم استان ایلام می­باشد. به منظور بررسی تغییرات جمعیت و پراکنش فضایی تریپس گندم در مزارع گندم شهرستان ایوان از فروردین تا آخر خرداد ماه سال 1395، نمونه­برداری­ها به صورت هفتگی طی مراحل مختلف رشدی گندم انجام گرفت. با استفاده از شاخص­های تیلور و آیوائو، پراکنش فضایی مراحل بالغ و نابالغ تریپس گندم برآورد و تغییرات جمعیت آن نیز مشخص شد. اوج جمعیت در مزارع گندم آبی و دیم اواخر اردیبهشت ماه مشاهده شد. بر اساس مقادیر ضرایب تبیین و F، در مزارع گندم آبی مدل آیوائو برای برآورد پراکنش فضایی تریپس گندم مناسب­تر از مدل تیلور ارزیابی شد، لذا بر اساس این مدل پراکنش حشرات کامل به­صورت تصادفی اما مراحل نابالغ و مجموع مراحل بالغ و نابالغ به صورت تجمعی بود. با وجود این، در مزارع گندم دیم مدل تیلور برای برآورد پراکنش فضایی تریپس گندم مناسب­تر از مدل آیوائو بود و بر اساس این مدل، پراکنش مراحل بالغ و نابالغ این گونه به صورت تجمعی بود، اما الگوی توزیع فضایی مجموع مراحل بالغ و نابالغ به صورت تصادفی به دست آمد.