پراکنش و ویژگی های ریخت شناسی پارازیتوییدها و هایپرپارازیتوییدهای سپردار واوی پسته Lepidosaphes pistaciae (Hem.: Diaspididae) در استان اصفهان

Abstract

سپردار واوی پسته (Lepidosaphes pistaciae (Hem.: Diaspididae یکی از آفات مهم در مناطق پسته‌کاری کشور، به ­ویژه در باغ‌های سمپاشی ‌شده است. این مطالعه با هدف تعیین پراکنش پارازیتوییدها و هایپرپارازیتوییدهای این شپشک در استان اصفهان و بررسی مشخصات مرفولوژیک آن ­ها در سال­ های 1382-1383 اجرا شد. برای تعیین مناطق پراکنش این گونه‌ها از پنج منطقه­ ی پسته‌کاری اصفهان نمونه‌برداری شد و بدین ترتیب حضور یا عدم حضور گونه‌های گزارش شده در این مناطق و نیز احتمال وجود گونه‌های دیگر مورد بررسی قرار گرفت. همچنین بعضی از خصوصیات مرفولوژیک آن­ ها در مراحل مختلف رشد به منظور تفکیک نمونه‌ها از یکدیگر بررسی شد. نتایج نشان داد از پنج منطقه­ ی مورد مطالعه، در سه منطقه، چهار گونه ­ی زنبور شامل (Coccobius annulicornis Ratzeburg، Aphytis sp.، Zaomma lambinus (Walker و Ablerus sp. در باغ ­های پسته فعال هستند. همچنین مشخص شد جنس ماده­ ی زنبور C. annulicornis به صورت یک پارازیتویید داخلی روی سپردار واوی پسته عمل می‌کند در حالی که لاروهای جنس نر به صورت هایپرپارازیتویید روی افراد خودی رشد و نمو می ­کنند. گونه­ی Z. lambinus نیز به صورت هایپرپارازیتویید داخلی روی لاروهای کامل و به ندرت روی شفیره‌های پارازیتویید داخلی و همچنین روی لاروهای پارازیتویید خارجی تغذیه می‌کند. گونه­ی Ablerus sp. به صورت هایپرپارازیتویید خارجی روی لارو کامل و شفیره‌های جنس نر و ماده پارازیتویید داخلی رشد و نمو می‌کند.