تعیین برخی ویژگی‌های ملکولی و بیولوژیکی توسپوویروس‌های مختلف از استان مرکزی

Abstract

اعضای جنس <em>Orthotospovirus</em> عوامل مهم خسارت­زا به انواع محصولات زراعی، سبزیجات و گیاهان زینتی در سراسر جهان هستند. به منظور ردیابی گونه­های مختلف توسپوویروس­ها در استان مرکزی، از مزارع و گلخانه­های مختلف کشت گیاهان زراعی و زینتی نمونه­برداری شد. از مجموع حدود 160 نمونه مشکوک با علایم شبه‌ویروسی جمع­آوری‌شده، 106 نمونه در آزمون DAS-ELISA، با آنتی­بادی­های چند همسانه­ای ویروس­های حلقه زرد گوجه فرنگی (<em>Tomato</em> <em>yellow ring virus</em>, TYRV)، لکه زرد زنبق (<em>Iris yellow spot virus</em>, IYSV) و بافت مردگی جوانه بادام زمینی (<em>Groundnut bud necrosis virus</em>, GBNV) واکنش مثبت نشان دادند. بر اساس توالی­های قطعات به دست آمده با استفاده از آغازگرهای عمومی گروه آسیایی و یوراسیایی توسپوویروس­ها و اختصاصی ژن رمز کننده نوکلئوکپسید در آزمون RT-PCR، وقوع TYRV در گیاهان آلسترومریا، توتون، لادن و گوجه فرنگی، IYSV در گیاهان پیاز و تره و همچنین ویروس سبزرد فلفل (<em>Capsicum chlorosis virus</em>, CaCV) در کوکب کوهی <em>Rudbeckia</em> sp)) تایید شد. بررسی جدایه­های منتخب با استفاده از سه گونه گیاه آزمون <em>Nicotiana benthamiana</em>، <em>Vigna</em> <em>ungoiculata</em> و <em>Capsicum annuum</em> نشان داد که جدایه­های TYRV از نظر بیولوژیکی از یکدیگر متمایز هستند. همچنین ارزیابی­های فیلوژنتیکی بر اساس توالی آمینواسیدی پروتئین نوکلئوکپسید نشان داد که جدایه­های TYRV جمع­آوری شده به زیر گروه TYRV-t تعلق داشت و جدایه­های IYSV در زیر گروه IYSV-Eurasia گروه­بندی شدند. جدایه CaCV کوکب کوهی در گروه یک آسیایی (<em>Watermelon silver mottle virus</em>, WsMoV) قرار گرفت و بیشترین قرابت را با جدایه­­ای از ایالات متحده نشان داد.