هیستوپاتولوژی ذرت آلوده به سیاهک معمولی ناشی از قارچ Ustilago maydis *

Abstract

<strong>روند توسعه بیماری قارچ عامل بیماری سیاهک معمولی ذرت </strong><strong><em>Ustilago maydis</em></strong><strong>، با میکروسکوپ‌های نوری و الکترونی بررسی شد. بدین منظور از رقم‌های سینگل‌کراس 301، 647 و دابل‌کراس704 که پیشتر به ترتیب به عنوان رقم‌های حساس، نیمه مقاوم و مقام به این بیماری ذکر شده بود، استفاده شد. مایه قارچ از کشت تلیوسپورهای جمع‌آوری شده از استان خوزستان در محیط‌های </strong><strong>CMA</strong><strong> و </strong><strong>PDA</strong><strong> + 10% دکستروز و نگه‌داری در دمای </strong><strong>C</strong><strong> º25 به مدت 5 روز حاصل شد. مایه‌زنی قارچ به دو روش محلول‌پاشی و تزریق با غلظت 10⁶ اسپور در میلی‌لیتر صورت پذیرفت و نمونه‌ها 2، 4، 7، 11 و 25 روز پس از مایه‌زنی تثبیت گردید. هیجده روز پس از مایه‌زنی علائم آلودگی در بوته‌های مایه‌زنی ابتدا به روش تزریق و سپس محلول‌پاشی دیده شد. در بررسی نحوه نفوذ قارچ به درون سلول‌های میزبان با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره مشخص شد که ریسه ایجاد شده از اسپوریدیوم، آپرسوریوم شفاف و متورمی ایجاد می‌کند که هم از طریق روزنه و هم به صورت مستقیم به درون سلول‌های میزبان نفوذ می‌کند. تغییرات هیستوپاتولوژیک پس از رخنه در این قارچ حاکی از آن است که سلول‌های آلوده در مقایسه با سلول‌های سالم بزرگ‌ترند و ریسه قارچ در ابتدا به صورت بین‌سلولی و سپس درون‌سلولی مشاهده شد. ریسه منشعب درون‌سلولی قارچ اشکال متفاوتی داشت و از ریسه بین‌سلولی متورم تا زوائد انگشت‌مانند متغیر بود. در هنگام تشکیل تلیوسپور حفره بزرگی شامل ریسه‌های قارچ ایجاد می‌شود که در آن به صورت تیپ </strong><strong><em>Ustialgo</em></strong><strong> تلیوسپورهای بالغ و در حال بلوغ به همراه غلاف ژلاتینی احاطه کننده آنها قابل مشاهده بودند. آلودگی ذرت در شرایط کنترل شده و مساعد به راحتی صورت می‌پذیرد و سیستم راحتی را برای بررسی برخی جنبه‌های تعامل میزبان- بیمارگر مهیا می‌کند.</strong>