ارزیابی واکنش تعدادی از هیبریدهای مرکبات نسبت به 'Candidatus Phytoplasma aurantifolia'‌

Abstract

مناطق جنوبی ایران شامل استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان، بوشهر، فارس و کرمان سابقه­ای طولانی در تولید لیموترش (مکزیکن لایم) [<em>Citrus aurantifolia</em> (Chrism.) Swing.] دارند. در دو دهه اخیر بیماری جاروک لیموترش که عامل آن <em>'Candidatus</em> Phytoplasma aurantifolia' می­باشد هزاران اصله از درختان لیموترش را در جنوب ایران نابود کرده است. یکی از راه­های مدیریت بیماری جاروک لیموترش به کار گیری ارقام مقاوم و متحمل می‌باشد. هدف از این پژوهش تولید هیبریدهای مرکبات اسیدی مقاوم به بیماری جاروک لیموترش بود. برای این منظور در چهار نوع تلاقی، لیمو ترش ʼیورکاʻ (<em>C</em>. <em>limon</em> (L.) Burm. F.) به عنوان والد مادر و گونه‌های یوزو (<em>C</em>. <em>junos</em> Sieb. ex Tan.)، کلئوپاترا ماندارین (<em>C. reshni</em> Hort. ex Tan.)، لیمو ترش ʼکوسایʻ (<em>C. limonia</em> Osb.) و پرتقال ʼهاملینʻ (<em>C. sinensis</em> (L.) Osb.) به عنوان والدین پدر به کار رفتند. تعداد 79 گیاه هیبرید از والدین بالا به روش پیوند T واژگون با عامل بیماری جاروک لیموترش مایه‌زنی شدند. هیبرید­های مایه‌زنی‌شده از نظر ظهور علائم بیماری جاروک و واکنش در آزمون پی سی آر (PCR) آشیانه‌ای ارزیابی شدند. دو سال بعد از مایه‌زنی در 63 هیبرید علائم بیماری جاروک ظاهر نشد که از بین آن­ها از نظر وجود فیتوپلاسمای جاروک لیموترش 35 هیبرید منفی و 28 هیبرید مثبت بودند. هیبرید‌های فاقد علائم که در آن­ها فیتوپلاسما ردیابی نشد تحت ارزیابی فنوتیپی بیشتری قرار دارند و می­توانند در آینده به عنوان مرکبات اسیدی جدید مقاوم به بیماری جاروک لیموترش معرفی شوند.