بررسی پراکنش و تنوع ژنتیکی آلودگی ایسیومی زرشک و اهمیت آن در بیماری زنگ زرد گندم در استان لرستان

Abstract

زنگ های گندم از جمله زنگ زرد و سیاه از مهمترین عوامل بیماریزای قارچی گندم درجهان و ایران می باشند که با تولید نژادهای جدید ناشی از جهش یا نوترکیبی جنسی غالبا" باعث بروز اپیدمی های شدید و کاهش عملکرد محصول میشوند. در این پژوهش پراکنش و تنوع ژنتیکی آلودگی ایسیومی بوته های زرشک و ارتباط آنها با زنگ زرد گندم مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 95 نمونه از اندامهای آلوده ایسیومی زرشک از رویشگاه‌های طبیعی بروجرد، دورود، ازنا و الیگودرز جمع آوری گردید. مایه‌زنی گیاهچه‌های گندم با ایسیوسپورهای برگ‌های آلوده زرشک در شرایط گلخانه و مزرعه انجام شد. نتایج آزمون بیماریزایی نشان داد که جدایه های ایسیومی قادر به تولید یوردینیوسپورهای زنگ زرد گندم (<em>Puccinia striiformis</em> f. sp.<em> tritici</em>) و زنگ سیاه گندم (<em>P. graminis</em> f. sp.<em> tritici</em>)روی ارقام حساس می باشند. برای شناسایی مولکولی جدایه ها، دی ان ای ژنومی جدایه های ایسیومی زرشک با استفاده از آغازگر‌های ناحیه‌ی rDNA تکثیر و تعیین توالی گردید. بررسی تنوع ژنتیکی جدایه های ایسیومی با تکثیر ناحیه‌ی IGS1-rDNA در 134 جدایه انجام شد. نتایج بررسی های مولکولی با تائید نتایج آزمون بیماریزایی نشان داد که بوته‌های زرشک میتوانند میزبان ایسیومی زنگ زرد و زنگ سیاه گندم در استان لرستان باشند. تکثیر ناحیه‌ی IGS1در جدایه‌های منطقه‌ی ازنا و الیگودرز بیشتر بصورت 3 باندی بترتیب با فراوانی 15 و21 جدایه بود. در منطقه دورود بیشتر بصورت پنج باندی (26 جدایه) و در بروجرد بصورت دو باندی (10جدایه) مشاهده شد و نشان داد که تنوع ژنتیکی بین ایسیوسپورهای مناطق نمونه‌برداری شده وجود دارد.