اثر عصاره برگ کرفس در القای مقاومت علیه بیماری سفیدک پودری خیار*

Abstract

بیماری سفیدک پودری که عامل آن قارچ <em>Podosphaera fusca</em> است، یکی از بیماری‌های مهم کدوئیان است و رایج‌ترین روش کنترل آن استفاده از قارچکش‌ها می‌باشد. اما اثرات جنبی کاربرد قارچکش‌ها یافتن روش‌های دیگری را برای کنترل بیماری ضروری می‌سازد که از جمله آنها، القای مقاومت در گیاه است. در این پژوهش، اثر عصاره برگ کرفس در کنترل بیماری سفیدک پودری خیار و امکان القای مقاومت سیستمیک در گیاه، در آزمایش‌های گلخانه‌ای بررسی شد. بدین منظور، عصاره آبی، استونی و یا متانولی برگ کرفس با غلظت‌های 1% و 5% (وزن به حجم)، یک روز قبل و یا یک روز بعد از مایه‌زنی بیمارگر روی برگ‌های میزبان به‌کار رفت و سپس شدت بیماری بر اساس تعداد لکه‌های ایجادشده روی برگ، ده روز پس از مایه‌زنی محاسبه شد. به علاوه، اثر این عصاره در کنترل سیستمیک بیماری و نیز بر تندش اسپور بیمارگر در سطح برگ مایه‌زنی شده بررسی شد. هم‌چنین پس از تیمار اولین برگ حقیقی با عصاره کرفس، اثر آن بر فعالیت آنزیم بتا 1، 3 گلوکاناز در اولین و دومین برگ حقیقی بوته سالم و مایه‌زنی شده با بیمارگر، بررسی و با شاهد مقایسه گردید. نتایج نشان داد که عصاره برگ کرفس بیماری را به‌صورت موضعی در برگ اول کنترل کرد و کاربرد عصاره استونی آن در غلظت 5% تأثیر بیشتری در کنترل بیماری داشت. از طرفی کاربرد عصاره تأثیری بر جوانه‌زنی اسپور قارچ نداشت. بنابراین به‌نظر می‌رسد که کنترل بیماری توسط این عصاره‌، نه به دلیل خاصیت ضدقارچی، بلکه از طریق القای مقاومت در گیاه باشد. از طرف دیگر باتوجه به اینکه تغییرات فعالیت آنزیم بتا 1، 3 گلوکاناز در تیمارهای مختلف هماهنگی مشخصی با کنترل بیماری نشان نداد، به‌نظر می‌رسد این آنزیم نقش خاصی در مقاومت به بیماری ندارد و لازم است سایر سازوکارهای احتمالی القای مقاومت بررسی شود.