بررسی خصوصیات بیولوژیکی و فیلوژنتیکی ویروس موزائیک کلم‌گل (Cauliflower mosaic virus) از گیاه کلزا در ایران

Abstract

ویروس موزائیک کلم‌گل (CaMV) یکی از ویروس‌های مهم آلوده‌کننده و خسارت‌زا در گیاهان تیره <em>Brassicaceae</em> از جمله کلزا (<em>Brassica napus</em> L.) است. جهت ردیابی CaMV در گیاه کلزا، در مجموع 684 عدد از نمونه‌های برگی دارای علائم ویروسی از مزارع کلزای استان‌های تهران، قزوین، چهارمحال و بختیاری، مازندران، اردبیل، آذربایجان غربی و فارس جمع‌آوری شد. نمونه‌ها با روش سرولوژیک DAS-ELISA با آنتی سرم چند همسانه‌ای اختصاصی برای وجود CaMV مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس جدایه‌های CaMV که توسط آزمون الایزا وجودشان تأیید شده بود به نمایندگی از 7 استان، برای مطالعه بیشتر انتخاب شدند. برای بررسی تنوع بیولوژیکی، از علائم مشخصه و متمایز کننده این ویروس روی دو میزبان شلغم، کلم قمری و تاتوره استفاده شد. همه جدایه‌ها در شلغم لکه‌های موضعی ایجاد کردند لکن اندازه و زمان ظهور در برخی جدایه‌ها متفاوت بود. در کلم‌قمری و تاتوره هیچ علائمی دیده نشد. تکثیر ژن مربوط به پروتئین رپلیکاز در چارچوب خوانش شماره 5 از ژنوم ویروس، در آزمون PCR با استفاده از جفت آغازگرهای اختصاصی با تشکیل باند 840 جفت بازی نتایج مثبت آزمون الایزا را تأیید کرد. مطالعات فیلوژنتیکی و ترسیم درخت تبارزایی نشان داد 8 جدایه مذکور به همراه دو جدایه از کشور چین (Xinjiang, AF140604) و مجارستان (Cabb-D/H, M10376)، در یک شاخه و بقیه جدایه‌های موجود در بانک جهانی ژن در شاخه جداگانه قرار می‌گیرند.