بررسی تأثیر قدرت مخاطب بر گزینش راهبردهای ادب در کنش‌گفتاری نصیحت کردن در زبان فارسی

Abstract

این پژوهش در چارچوب نظریۀ ادب براون و لوینسون (1987) به بررسی تأثیر قدرت مخاطب بر نوع و تعداد راهبردهای نصیحت کردن، همچون «بیان صریح»، «ادب سلبی»، ترکیبی «دوتایی» و «سه‏تایی»، به‏کار برده‏شده توسط دانشجویان پسر و دختر فارسی‌زبان می‏پردازد. تعداد 60 دانشجو(30 پسر و 30 دختر) کارشناسی‏ارشد دانشگاه سیستان و بلوچستان در این پژوهش شرکت کردند. پرسش‌نامۀ تکمیل‏گفتمان و روش ایفای نقش به‌عنوان دو روش گردآوری داده‌ها در این پژوهش به‌کاربرده شدند. داده‌های پژوهش با استفاده از آزمون آماری خی‏دو مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از دو روش گردآوری داده‌ها نشان می‌دهد که قدرت مخاطب بر نوع و تعداد راهبردهای نصیحت کردن تأثیر دارد و رابطۀ معناداری بین قدرت مخاطب و همچنین نوع و تعداد راهبردهای به‏کار برده شده توسط دانشجویان دختر و پسر وجود دارد. متداول‌ترین نوع راهبردها، راهبردهای «ادب‏ سلبی» است؛ در‌حالی‏که کم‏کاربردترین راهبرد، راهبرد «عدم ‏انجام تهدید وجهه» می‌باشد. متداو‌ل‌ترین راهبردها از لحاظ تعداد نیز راهبردهای ترکیبی سه‏تایی و کم‏کاربردترین راهبرد، راهبردهای ترکیبی نه‏تایی هستند.