استشهادات قـرآنی و حدیثـی در کتاب «العین»

Abstract

نخستین مباحث زبان‌شناسی زبان عربی با انگیزۀ شناخت واژگان قرآن کریم آغاز گردیده و عامل اصلی در پیدایش لغت‏نامه‏های عربی، ضرورت فهم قـرآن کریم و حدیث با انگیزه خدمت به اسلام بوده است. بررسی آماری و تحلیلی این پژوهش نشان می‏دهد، خلیل بن احمد از مجموع ۵732 مواد لغوی موجود در کتاب خود، به بیش از ۶79 آیه در یکصد سوره استشهاد نموده است. فراهیدی در این کتاب علاوه بر قرآن کریم به بیش از ۴70حدیث به ویژه احادیث نبوی، استناد نموده است. این احادیث با مضامین گوناگونی چون؛ احکام فردی، فقه و حدود الهی، سنّتِ پیامبر(ص)، توصیه‏های اخلاقی، تفسیر آیات قرآن کریم و وقایع تاریخی آمده است. تفسیر واژه‏های قرآنی، توجه به قرائت‏های گوناگون قرآن و اختلاف لهجه‏ها و روایت احادیث گوناگون، نشان می‏دهد که خلیل بن احمد، دانشمندی آشنا به علوم قرآنی و به حدیث بوده و توانسته است پیوندی محکم میان قرآن کریم، احادیث و علم زبان‏شناسی عربی برقرار نماید.