معناشناسی اقسام«خُطُوات الشحطان» در قرآن کریم

Abstract

این پژوهش که به روش توصیفی _ تحلیلی و براساس مطالعات کتابخانه‌ای مهیا شده، هدفش معناشناسی اقسام «خطوات الشیطان» در قرآن کریم است. با توجه به آیات قرآن، خطوات الشیطان اجمالاً می‌تواند همان گمراه شدن انسان توسط شیطان تعریف شود که در یک سیر تدریجی و دقیق اتفاق می‌افتد. در این نوشتار چند مدل از اقسام خطوات الشیطان معرفی شده است که هریک با اسلوبی منظم مورد بررسی معناشناسانه قرار گرفته، مصادیقی از آن‌‌ها در قرآن ذکر می‌شود. الگوها عبارت‌اند از: 1. سیر شیطان به صورت مارپیچ حول صراط مستقیم، 2. حرکات انحرافی _ دورانی شیطان حول صراط مستقیم، 3. حرکات انحرافی _ انتقالی شیطان در خط یکنواخت، 4. حرکت انحرافی _ انتقالی شیطان، در خط منحنی، 5. انحراف از صراط مستقیم در خط پنهان حرکت شیطان و برخی مصادیق عبارت‌اند از: گسترش تدریجی دامنۀ گناهان، حرکت آهسته و با زاویۀ انحراف اندک، بدعت‌گذاری و مصلحت‌اندیشی، جنونِ ناشی از تماس با شیطان، عدم دشمن‌شناسی، ایجاد ترس و... .