آینده‌پژوهی مدیریت تهدیدات امنیتی عربستان در منطقه غرب آسیا (کنشگران و عوامل شتاب‌زا)

Abstract

روابط و رویکردهای متقابل جمهوری اسلامی ایران و عربستان‌سعودی در طول چند دهه گذشته فراز و نشیب‌هایی داشته که به‌رغم محدود همکاری‌ها، همواره با رقابت و تعارض همراه بوده است. بنابراین شناخت کنش‌گران مؤثر در شکل‌گیری یا کنترل تهدیدات امنیتی و عوامل تسریع‌کننده این روند ضرورت دارد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی است و از حیث روش‌شناسی توصیفی - تحلیلی و از رویکردی آمیخته بهره برده است. ابزارهای جمع‌آوری داده‌ها مصاحبه، گروه کانونی و پرسش‌نامه بوده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که مواردی نظیر نفوذ معنوی و منطقه‌ای در جهان اسلام، زنده نگه‌داشتن آرمان فلسطین، همکاری مستشاری در عراق و سوریه، اقتدار و توان دفاعی و موشکی و... نیز تلاش عربستان برای توسعه تفکر وهابی و حمایت از گروه‌های تروریستی و افراطی، داعیه‌داری رهبری جهان اسلام و بازیگر برتر منطقه‌ای به‌عنوان عوامل شکل‌گیری تهدیدات امنیتی در بروز تعارضات فی‌مابین مؤثر بوده است. همچنین از بین بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی آمریکا، رژیم صهیونیستی و گروه‌های تروریستی تکفیری با حداقل قابلیت کنترل؛ اتحادیه اروپا، اتحادیه عرب، شورای همکاری خلیج‌فارس و شورای امنیت سازمان ملل با قابلیت کنترل متوسط و همچنین روسیه، سوریه، حزب‌الله لبنان، انصار الله یمن، حشدالشعبی عراق در هم‌سویی با جمهوری اسلامی ایران واجد کنش‌گری در پیدایش یا کنترل تهدیدات امنیتی عربستان به‌شمار می‌روند.