ارزیابی حوادث جاده‌ای ناشی از حمل و نقل مواد خطر ناک در مسیر ترانزیتی تهران – بندر عباس

Abstract

هر نوع ماده‌ای که توانایی بروز خسارت در انسان‌ها، تجهیزات و محیط زیست را دارا باشد یک ماده پرخطر محسوب می‌شود. پیامدهای ناشی از بروز حادثه در زمان حمل و نقل مواد خطرناک می‌تواند موارد متعددی همچون اثرات سوء روی سلامتی انسان‌ها (مانند مرگ انسان و جراحات بدنی)، تأثیرات مخرب زیست محیطی، مشکلات ترافیکی و غیره باشد. افزایش حمل و نقل این مواد به منزله افزایش احتمال وقوع حادثه و درنتیجه افزایش خسارات ناشی از این حوادث است. در گذشته حوادثی رخ داده و متاسفانه خسارات مالی، زیست محیطی و از همه مهم‌تر جانی بسیاری در پی داشته است، ارزیابی حوادث ناشی از حمل و نقل مواد پرخطر امری لازم و ضروری می‌باشد. از آنجاییکه بیشترین حمل و نقل مواد پرخطر از طریق جاده‌ها صورت می‌گیرد، بدین جهت هدف این مقاله ارزیابی مکانی حوادث ناشی از حمل نقل جاده‌ای مواد پرخطر می‌باشد. ارزیابی حوادث ناشی از حمل جاده‌ای مواد پرخطر نیازمند طیف وسیعی از داده‌ها و اطلاعات آماری، آنالیز، مدل سازی و تصمیم گیری مکانی در سطوح مختلف است. در این میان سیستم اطلاعات مکانی (GIS) با ابزار و توانمندی‌هایش می‌تواند فرآیند حل مساله را تسهیل بخشد. در این مقاله به ارزیابی اثرات ناشی از نشت گازهای سمی پرداخته شده است. جهت شبیه سازی منطقه اثر از مدل گوسین یا گازهای سنگین که در آن اثرات مربوط به سرعت، جهت وزش باد و شرایط اتمسفری در نظر گرفته شده، استفاده شده است. جهت پیاده سازی مطالعه موردی، با استفاده از نرم افزار Aloha1 مناطق اثر را بدست آورده و سپس این مناطق وارد محیط سیستم‌های اطلاعات مکانی (ArcGIS v10) شده و از قابلیت‌های ویژه محیط‌های GIS برای تحلیل‌های مکانمند استفاده شده است. در این مقاله باتوجه به محل وقوع حادثه در شهر حسن آباد تعداد جمعیت در معرض خطر مرگ محاسبه و برای گاز آمونیاک برابر 386 نفر شده است.