توسعه یک سامانه اطلاع ‏رسانی و ارزیابی عملکرد اتوبوسرانی شهری با بکارگیری داده ‏های مکانی مردم ‏گستر (VGI)

Abstract

برنامه‏‏ریزی و بهبود عملکرد سیستم اتوبوسرانی شهری در گرو توانایی اندازه‏گیری مناسب و بموقع عملکرد مکانی و زمانی آن است. از آنجا که مخاطب سیستم اتوبوسرانی شهری مردم جامعه هستند، توجه به نیازهای مورد درخواست آنها موجب ترغیب شهروندان به استفاده از خدمات اتوبوسرانی می‏شود. به علاوه بنابر تحقیقات گذشته آنها از مهم‏ترین ارزیاب کننده‏های سیستم اتوبوسرانی هستند و به عنوان منبع با ارزشی بشمار می‏روند. اما از چالشهای اصلی مشارکت مردم در ارزیابی عملکرد، نبود بستری یکپارچه و به دنبال آن ناتوانی در جمع‏آوری داده‏های مناسب و بموقع است. در این میان، پیشرفت فنآوریهایی مانند وب 2، شبکه‏های اجتماعی، فنآوری‏های مکان-آگاه1 از جمله سیستم تعیین موقعیت جهانی2، ردیابی تلفن‌های همراه و سیستم تعیین موقعیت بیسیم، شیوه‏های نوینی از نحوه مشارکت مکانی مردم را فراهم کرده است. اطلاعات مکانی مردم‏گستر می‏تواند به راحتی و به سرعت در محیطی پویا، تعاملی، چندرسانه و توزیع‏یافته، توسط کاربران، با سطوح دانش متفاوت تولید و به اشتراک گذاشته شوند. در این مقاله سامانه ای با بهره‏گیری از فنآوریهای وب 2، سیستم اطلاعات مکانی مردم‏گستر و برچسب‏گذاری مکانی و بر مبنای معماری سه لایه به عنوان بستری جهت تسهیل مشارکت مردم توسعه داده‏شده است. سامانه مورد نظر علاوه بر اینکه برای شهروندان، اطلاعات به روز و مفیدی در مورد موقعیت خطوط، ایستگاه‏ها، برنامه‏ زمان‏بندی و غیره را فراهم می‏کند، قابلیت اخذ انواع داده‏های ورودی (کمی، کیفی، مکانی، چندرسانه ای) توسط افراد ذینفع (مسافران کنونی و بالقوه، متخصصین و کارکنان) را در هر مکان و زمانی، با صرف هزینه و زمان کم دارد. سپس با بکارگیری روش تاپسیس خطوط اتوبوسرانی رتبه‏بندی می‏شوند و خروجی با استفاده از تکنیک‏های بصری‏سازی مکانی و Google Map API نمایش داده می‏شود. در این مقاله 5 خط منطقه 4 شهرداری تهران مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد نشان می‏دهد خط شهرک پارس-میدان رسالت بالاترین رتبه عملکردی را دارد.