ارایه مدل برنامه ریزی زمانبندی حرکت قطارها با درنظر گرفتن محدودیتهای ویژه مسیرهای تک خطه در شبکه ریلی ایران

Abstract

در راه آهن ایران، قوانین، محدودیتها و نیازهای ویژه ای وجود دارد که برنامه ریزی حمل و نقل ریلی باید متناسب با این نیازها به صورت جامع در نظر گرفته شود. در این مطالعه، یک مدل بهینه سازی جدید برای مدل سازی شبکه ریلی ارایه شده است. این مدل به منظور تولید جدول زمانبندی حرکت قطارهای مسافری و باری در مسیرهای تک خطه ریلی ارایه شده است. از ویژگیهای بارز این مدل، متناسب بودن آن با محدودیتهای خاص مربوط به مسیرهای ریلی ایران است. مدل با هدف کمینه کردن مجموع تأخیر قطارهای مسافری و باری در مسیرهای رفت و برگشت است. نوآوری اصلی مدل، ارایه دسته محدودیتهایی برای بررسی و ارزیابی ظرفیت خطوط پهلوگیری در ایستگاهها و نیز توقف، برای ادای فریضه نماز در ایستگاهها است. محدودیتهای ارزیابی ظرفیت خطوط پهلوگیری، کفایت تعداد خطوط پهلوگیری برای توقف قطار در آن ایستگاه را بررسی و امکان توقف یا عبور قطار را مهیا میکند و یا برنامه به نحوی تغییر می کند تا ظرفیت خالی برای ورود قطار به ایستگاه فراهم شود. محدودیتهای اقامه نماز تنها برای قطارهای مسافری بکار گرفته می شوند و به بررسی امکان تلاقی زمان سفر هر قطار با بازه زمانی اقامه نماز می پردازد و در صورتی که قطار ناگزیر به توقف برای نماز در یکی از ایستگاههای بین راهی است، بهترین ایستگاه انتخاب می شود. ورودیهای مدل، شامل خصوصیات شبکه ریلی، نوع قطارها و نیز زمانهای مجاز برای اقامه نماز هستند. به منظور ارزیابی عملکرد مدل پیشنهادی، مسائل آزمایشی توسط نرم افزار لینگو حل شده اند. با استفاده از مدل پیشنهادی، می توان زمانبندی حرکت قطارهای مسافری و باری در مسیرهای تک خطه ریلی ایران را به صورت مکانیزه انجام داد.