ارزیابی تنوع فنوتیپی ژنوتیپ‌های بادمجان (Solanum melongena L.)

Abstract

بادمجان (<em>Solanum melongena </em>L.) یکی از محصولات زراعی مهم در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری است. مطالعه تنوع بین ارقام موجود برای ایجاد ارقام جدید ضروری است. این پژوهش با هدف مطالعه خصوصیات کمی و روابط صفات در 14 ژنوتیپ بادمجان انجام شد. ارقام و ژنوتیپ‌ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری طی سال 1397 کشت شدند. صفات مختلفی از جمله ارتفاع بوته، وزن میوه، تعداد میوه در بوته، روز تا 50 درصد گلدهی، تعداد شاخه در بوته، طول میوه، قطر میوه و عملکرد میوه اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی از نظر تمام صفات اندازه‌گیری شده اختلاف آماری معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد وجود دارد. نتایج مقایسه میانگین صفات نشان داد که ژنوتیپ‌ AVF1 به‌عنوان ژنوتیپ با عملکرد میوه در بوته بالا شناسایی شد. بررسی همبستگی صفات نشان داد که عملکرد میوه با صفات وزن میوه، تعداد میوه در بوته، تعداد شاخه در بوته و طول میوه ارتباط مثبت و معنی‌داری داشت. تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام نشان داد که صفات تعداد میوه در بوته و وزن میوه وارد مدل نهایی شدند. تجزیه بای‌پلات بر اساس دو مؤلفه اول نشان داد که تنوع ژنتیکی مناسبی در بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی وجود دارد که از این تنوع می‌توان در تدوین برنامه‌های به‌نژادی بادمجان مورد استفاده قرار گیرد. همچنین با توجه به ارتباط مستقیم تعداد میوه در بوته و وزن ‌میوه با عملکرد میوه می‌توان از این دو ویژگی به‌عنوان شاخص انتخاب برای بهبود عملکرد در بادمجان بهره گرفت.