ارزیابی نتاج حاصل از تلاقی بین و درون‌گونه‌ای مارچوبه‌های ایرانی و اروپایی (Asparagus spp.)

Abstract

تلاقی بین و درون‌گونه‌ای تکنیکی پر کاربرد جهت انتقال صفات از گیاهان خودرو به ارقام تجاری مارچوبه است. در پژوهش حاضر اقدام به انجام تلاقی بین مارچوبه‌های خودرو ایرانی و مارچوبه‌های تجاری اروپایی در دانشگاه کوردوبا (اسپانیا) طی سال‌های 1397-1394 گردید. سپس، به کمک نشانگرهای مولکولی برای هر یک از گونه‌ها و توده‌های والدینی آلل اختصاصی تشخیص داده شد و به کمک ردیابی آلل‌های اختصاصی والدین در نتاج، اصالت ژنتیکی گیاهان هیبرید تأیید شد و پس از آن برخی از مهم‌ترین صفات مورفولوژیکی در جمعیت گیاهان والدینی و نتاج مورد ارزیابی قرار گرفت. تلاقی موفق بین‌گونه‌ای بین <em>Asparagus</em> <em>breslerianus</em> و <em>A. officinalis</em> صورت پذیرفت. آلل اختصاصی (به طول bp1086) در گونه<em>A. persicus</em> توسط نشانگرTC6 شناسایی شد. بررسی‌های مورفولوژیکی نشان داد که بیشترین میزان ضریب تنوع مربوط به صفات تعداد اسپیر، قطر ساقه اصلی، طول شاخه جانبی اولیه و ثانویه و تعداد کلادود بود. هیبرید حاصل از تلاقی <em>A. officinalis</em> ×<em>A. persicus</em>از نظر تعداد اسپیر و شاخه جانبی ثانویه میزان بیشتری را نسبت به گیاهان والدینی از خود نشان داد. قطر و ارتفاع ساقه اصلی، تعداد شاخه جانبی اولیه، قطر و طول شاخه جانبی اولیه و ثانویه، طول و عرض فلس، قطر برگ و طول میانگره شاخه جانبی اولیه و ثانویه نقش مهمی را در ایجاد تنوع مورفولوژیکی در جمعیت گیاهان والدینی و هیبرید ایفا کردند.