اولویت‌بندی حوضه‌های آبریز درجه دو بر اساس شدت عوامل تهدید آب با روش تحلیل رابطه خاکستری

Abstract

ﺑﻪﻃﻮر ﺣﺘﻢ اﻃﻼع دﻗﯿﻖ و علمی از ﻣﻘﻮﻟﻪ ﺑﺤﺮان و تهدیدات آب، ﺑﻪ درک ﺑﻬﺘﺮ از آن و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺻﺤﯿﺢ ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ آن ﮐﻤﮏ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد. به طورکلی عوامل عمده تهدید آب در حوضه­های آبریز درجه دو کشور که در مقاله حاضر به آنها پرداخته شده است شامل آلودگی، تغییر اقلیم و خشکسالی، رشد جمعیت، کاهش سطح سفره­های آب زیرزمینی و بیابان­زایی می­باشد. با استفاده از تحلیل رابطه­ای خاکستری به عنوان یک روش تصمیم­گیری چندمعیاره، حوضه­های آبریز درجه دو کشور بر اساس شدت عوامل پنجگانه تهدید آب رتبه­بندی شدند. با توجه به اینکه در تحلیل خاکستری بایستی تمامی شاخص­ها به صورت کمی باشند از این رو نیاز است برای هر یک از شاخص­ها، مقادیر مربوطه کمی­سازی گردد. سپس با توجه به نتایج کمی­سازی، زیرحوضه­های آبریز درجه دو کشور با روش تحلیل رابطه­ای خاکستری رتبه بندی می­شوند که براساس این رتبه­بندی حوضه آبریز دریاچه نمک با رتبه 792/0 بحرانی­ترین حوضه آبریز در کل کشور بر مبنای شدت بحران پنج عامل تهدید بررسی شده در مقاله حاضر می­باشد. قابل ذکر است رتبه عددی بین صفر و یک بوده و هر چه به یک نزدیکتر باشد مطلوب‌تر است. همچنین حوضه­های مهارلو و قره­قوم به ترتیب با رتبه­های 739/0 و 727/0 در اولویت­های بعدی قرار گرفته­اند. سایر حوضه­ها نیز به ترتیب اولویت­بندی دق پترگان-نمکزار خواف، کویر مرکزی، حله، جراحی، کرخه، گاوخونی، ارومیه، کویر­های درانجیر و ساغند، سیاه کوه، مند، کل، اترک، کارون، هامون ماشکیل، ابرقو، کویر لوت، هامون جازموریان، مرزی غرب، بلوچستان، ارس، هامون هیرمند، گرگان رود، سفید رودبزرگ، بندرعباس، تالش، هزار و بین سفیدرود و هراز می­باشند.