اثر سالیسـیلیک اسـید بر برخی از شـاخصهای رشـد و آنزیمهای آنتی اکسیدان چرخه ی گلوتاتیون آسـکوربات تحت کشـت در شیشـه گیاه گوجه فرنگی

Abstract

سالیسیلیک اسید به‌عنوان یک هورمون گیاهی، موجب تولید گونه‌های فعال اکسیژن مانند H₂O₂ به‌عنوان یک مولکول پیام‌رسان می‌شود. این هورمون در غلظت‌های زیاد با تجمع گونه‌های فعال اکسیژن موجب تنش‌های اکسیداتیو می‌گردد. گیاهان برای مقابله با این تنش اکسیداتیو از مکانیسم‌هایی مانند آنتی‌اکسیدان‌های آنزیمی و غیر آنزیمی استفاده می‌کنند. تاکنون اثر سالیسیلیک اسید بر چرخه گلوتاتیون آسکوربات در گیاه گوجه‌فرنگی‌ به‌عنوان یک گیاه مدل به‌خوبی مشخص نشده است. در این مطالعه گیاه گوجه‌فرنگی‌ <em>Lycopericon</em> <em>esculentum</em> Mill)) به مدت 4 هفته در محیط کشت حاوی سالیسیلیک اسید در غلظت‌های 0001/0، 001/0، 01/0، 1/0 و 5/0 میلی مولار سالیسیلیک اسید کشت داده شد و اثر سالیسیلیک اسید بر شاخص‌های رشدی، میزان H₂O₂، MDA و فعالیت آنزیم‌های CAT، APX، GR، DHAR، SOD و ترکیبات آسکوربات، دی ‌‌هیدرو ‌آسکوربات، پرولین و قند محلول بررسی شد. با توجه به نتایج، بیشترین میزان RWC، طول ساقه و طول ریشه در غلظت 01/0 میلی مولار سالیسیلیک اسید مشاهده شد. میزان فعالیت دو آنزیم APX و CAT در غلظت‌های پائین کاهش یافت و در ادامه، با افزایش غلظت تیمار سالیسیلیک اسید، افزایش معنی‌داری را نسبت به نمونه شاهد نشان داد. میزان MDA، H₂O₂، پرولین، قند محلول و آنزیم‌های چرخه گلوتاتیون- آسکوربات، با افزایش میزان سالیسیلیک اسید افزایش معنی‌داری را از خود نشان دادند. این نتایج نشان می‌دهد که گیاه برای مقابله با تنش اکسیداتیو ناشی از افزایش گونه‌های فعال اکسیژن، ترکیباتی مانند پرولین، قند محلول و آنتی‌اکسیدان‌های آنزیمی و غیر آنزیمی را تغییر و افزایش می‌دهد. در این مطالعه، غلظت 01/0 میلی مولار سالیسیلیک اسید با بیشترین میزان شاخص‌های رشدی و کمترین میزان تنش به‌عنوان غلظت بهینه در این گیاه معرفی می‌شود.