بررسی تنوع ژنتیکی توده‏ های بومی کدوی شمال غرب ایران از نظر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی

Abstract

به‌منظور مطالعۀ تنوع ژنتیکی توده‏های بومی کدوی شمال غرب ایران از نظر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی، 18 تودۀ کدو متعلق به گروه‏های آجیلی، تنبل و زینتی در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در 3 تکرار، در مرکز تحقیقات کشاورزی ارومیه در سال 1392 ارزیابی شدند. ویژگی‏های مورفولوژیکی مربوط به میوه، بذر، برگ، و گل و ویژگی‏های فیزیولوژیکی از‌قبیل فتوسنتز، TSS و اسیدیتۀ ژنوتیپ‏ها بررسی شد. بالاترین ضریب تنوع ژنتیکی برای عملکرد میوه و طول بوته مشاهده شد. بیشتر ویژگی‏های ‌بررسی‌شده ‌توارث‏پذیری متوسط و بالا داشتند. برای ویژگی‏هایی از‌قبیل وزن میوه، عملکرد میوه و بذر و طول میوه به‌ترتیب بیشترین بازده ژنتیکی مورد انتظار و برای صفاتی از‌قبیل شاخه‏دهی اولیه، طول برگ، نسبت طول به عرض برگ، قطر میلۀ پرچم و قطر و طول بساک کمترین بازده ژنتیکی مورد انتظار مشاهده شد. براساس نتایج تجزیه به مؤلفه‏های اصلی، 7 مؤلفۀ اصلی در‌مجموع 95/86 درصد از تغییرات کل را توجیه کردند. در مؤلفۀ اول، اهمیت و سهم صفات وزن میوه، عرض میوه، طول میان‏گره، شاخه‏دهی اولیه، عملکرد میوه، وزن بذر و صددانه، TSS، اسیدیته، طول میوه و دم ‏میوه، طول دم‌گل، طول کاسبرگ نر و ماده، ضخامت پوست، نسبت وزن میوه به دانه و فتوسنتز خالص بیشتر بود. نتایج تجزیۀ کلاستر نشان داد که بیشترین فاصلۀ ژنتیکی در کدوی آجیلی بین تودۀ کنار‌براژ و ساعت‏لو، در کدو تنبل میان تودۀ زایه‏کندی و خوی به دست آمد.