بررسی تأثیرات BAP، Kin و GA3 بر نوساقه‏ زایی و تأثیرات IAA و زغال فعال بر ریشه ‏زایی گیاه لیسیانتوس (Eustoma grandiflurom) در شرایط درون‌شیشه‏ ای

Abstract

گیاه لیسیانتوس، یکی از 10 گل شاخه‌بریدۀ برتر دنیا محسوب می‏شود. با توجه به محدودیت‏های روش‏های ازدیاد سنتی، کشت درون‏شیشه‏ای برای تکثیر و تولید انبوه این گیاه مطلوب است. در این پژوهش‌ به‌منظور بهینه‏سازی ازدیاد درون‌شیشه‏ای این گیاه، آثار تنظیم‏کننده‏های رشد بر نوساقه‏زایی و ریشه‏زایی نوساقه‏های تولید‌شده از کشت ریز‏نمونه‏های گرهی بررسی شدند. در بررسی نوساقه‏زایی، تأثیر غلظت‏های مختلف هورمون‏های BAP و Kin با استفاده از محیط کشت پایۀ MS و به‌‌صورت آزمایش‏های جداگانه و در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شدند. غلظت 5/0 میلی‌گرم در لیتر BAP با میانگین 4 نوساقه در هر ریزنمونه، بهترین تیمار بوده است. همچنین در این پژوهش اثر تلفیقی دو هورمون BAP و GA₃ بر نوساقه‏زایی به‌صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی بررسی شد. نتایج این آزمایش نشان داد که تیمار حاوی 2/0 میلی‌گرم در لیتر GA₃ و 5/0 میلی‌گرم در لیتر BAP بهترین تیمار از نظر کیفیت و تعداد نوساقه‏‌ها بود (17 نوساقه در هر ریزنمونه)، ضمن اینکه حضور GA₃ سبب بهبود ارتفاع نوساقه‌ها شد. نوساقه‏های تولید‌شده در این تیمار، به‌منظور بررسی ریشه‏زایی، به محیط کشت MS حاوی غلظت‏های متفاوتی از هورمون IAA (0، 2/0، 5/0 و 1 میلی‌گرم در لیتر) و زغال فعال (0 و 3 گرم در لیتر) منتقل شدند. محیط کشت MS حاوی 1 میلی‌گرم در لیتر از IAA و بدون زغال فعال با میانگین 75/2 ریشه در هر ریزنمونه، به‌منزلۀ بهترین تیمار برای ریشه‏زایی نوساقه‏ها تعیین شد.‌