بررسی تحمل به خشکی هیبریدهای مونوژرم چغندر قند در شرایط کشت درون‏ شیشه‏ ای با استفاده از پلی‏ اتیلن گلیکول (6000 PEG)

Abstract

پژوهش حاضر به‌منظور ارزیابی میزان تحمل به خشکی هیبریدهای جدید مونوژرم چغندرقند با استفاده از پلی‏اتیلن گلیکول 6000، در شرایط کشت درون‏شیشه‏ای انجام شد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل بر پایۀ طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار، در مؤسسۀ تحقیقات اصلاح و تهیۀ بذر چغندرقند (کرج) در سال 1392 انجام شد. تعداد 23 هیبرید جدید مونوژرم چغندرقند به همراه دو شاهد متحمل و معمولی در دو سطح نرمال (پتانسیل اسمزی صفر) و تنش خشکی (7/0- مگاپاسکال) کشت شدند. پس از شش هفته، صفاتی از قبیل طول ریشه‏چه و ساقه‏چه، وزن تر و خشک ریشه‏چه و ساقه‏چه، طول، وزن تر و وزن خشک گیاهچه اندازه‏گیری شدند. تجزیۀ واریانس داده‏ها نشان داد که اثر سطوح تنش و اثر متقابل ژنوتیپ در تنش برای تمامی صفات بررسی‌شده معنا‏دار شده است. اثر ژنوتیپ نیز برای تمامی صفات به‏غیر از وزن خشک ریشه‏چه معنا‏دار شد. براساس نتایج حاصل از تجزیۀ خوشه‏ای به روش Ward، هیبریدهای مطالعه‌شده تحت شرایط نرمال و تنش خشکی از نظر خصوصیات گیاهچه‏ای به‌ترتیب در سه و چهار گروه مختلف قرار گرفتند که در شرایط نرمال هیبریدهای 2، 21، 22، 3، 23 و 20 و در شرایط تنش نیز هیبریدهای 13، 4 و 3 به‌منزلۀ گروه برتر شناخته شدند. همچنین به‌منظور مقایسۀ میزان تحمل به خشکی و غربال نهایی هیبریدهای متحمل و برتر، از شاخص تحمل به تنش (STI) استفاده شد و هیبریدهای 13، 22، 23، 21، 7، 4، 20 و 3 به‌منزلۀ متحمل‏ترین هیبریدها نسبت به تنش خشکی در مرحلۀ گیاهچه‏ای معرفی شدند که در کارهای اصلاحی آینده می‏توانند توسط پژوهشگران به‏کار گرفته شوند.