تأثیر حذف یارانه انرژی بر تولید ناخالص ملی در ایران

Abstract

تاکنون مصرف انرژی در ایران به دلیل در اختیار داشتن منابع ارزان انرژی و تخصیص یارانه‌های حمایتی از سوی دولت در مقایسه با استانداردهای جهانی بالا بوده است. بدون شک حذف یارانه‌های انرژی برای تخصیص بهینه منابع پایان پذیر از مهم‌ترین اقداماتی است که باید در اقتصاد ایران انجام شود. هدف این تحقیق بررسی آثار حذف یارانه‌های انرژی بر متغیرهای اقتصادی کلان همانند رشد اقتصادی و مصرف فرآورده‌های انرژیبنزین و نفت گاز با استفاده از مدل اقتصاد سنجی VAR(روش خودرگرسیون برداری) است. برای این منظور کوشش می‌شود تا صحت فرضیه‌های تحقیق به شرح زیر ارزیابی گردد: 1- یارانه‌ها علت گرنجری رشد تولید ناخالص ملی واقعی است. 2- حذف یارانه‌ها موجب کاهش تولید می‌شود. 3- تأثیر حذف یارانه بر تولید بیشتر از 2 دوره به طول می‌انجامد. جامعه آماری در این تحقیق، اقتصاد ایران در طول سال‌های پرداخت یارانه و نمونه مورد بررسی از سال 1356 تا 1387 است. متغیرهای مورد بررسی در این مطالعه شامل قیمت واقعی بنزین، قیمت واقعی نفت گاز، مصرف واقعی بنزین، مصرف واقعی نفت گاز و تولید ناخالص ملی واقعی و یک متغیر مجازی وارد شده از سال 1365 و در دوره جنگ ایران و عراق است. نتیجه این مطالعه نشان می‌دهد که در صورتی که افزایش قیمت بنزین و نفت گاز موجب کاهش مصرف این دو فرآورده نفتی شود، رشد تولید ناخالص ملی کمتر خواهد شد، ولی اگر مصرف بنزین و نفت گاز کاهش نیابد، آن بر رشد تولید اثر نخواهد گذاشت. لازم به ذکر است که عدم واکنش مصرف کنندگان نسبت به افزایش قیمت این دو فرآورده می‌تواند تحت شرایط مختلفی در اقتصاد اتفاق بیفتد.