نقد جامعه شناختی شعر عَدیّ بن زید عبادی

Abstract

نقد جامعه ­شناختی در اوایل قرن بیستم توسط جورج لوکاچ بنیان گذاشته شد و پس از او لوسین گلدمن و میخائیل باختین آن را گسترش دادند. در نقد جامعه ­شناختی، محتوا در صورت تأثیر می­گذارد و شرایط جامعه، شکل­ دهندة محتواست. بنابراین، با بررسی اثر ادبی، می­توان هم به نگرش نویسنده پی برد و هم از آن به عنوان یک سند تاریخی استفاده کرد. کاتب بودن عدی بن زید و آمد و شد به دربار حیره و ایرانیان، به شعر او اهمیت جامعه­ شناختی می­بخشد. رواج عقاید مذهبی مسیحی، یهودی و بت ­پرستی در شعر عدی، ناشی از شرایط جغرافیایی و اقلیمی حاصل­خیز، در محل سکونت او بوده است که افراد سرزمین­های همجوار را با عقاید دینی مختلفی، به این سرزمین کشاند. همچنین مرگ در نگاه شاعر از چندان عمقی برخوردار نیست و فقط محتوم بودن آن است که در شعر شاعر جلب توجه می­کند. از سوی دیگر، رواج باورهای عامیانه و شایع در شعر عدی، نشان از تأثیر محیط بر شکل­گیری باورهای هر فرد دارد.