سایه شجره یَقْطینِ قرآن کریم بر شاخ نبات حافظ (ره)

Abstract

قرآن کریم از مهم‌ترین آبشخورهای زبان و اندیشة حافظ(ره) است. در حقیقت، شهد و شکر سخن حافظ، آمیخته با شجرة طیبة قرآن حکیم است. مفروض است، غزلِ «دوش وقت سحر ...» (غزل 183) بازتابی پنهان و هدفمند از داستان حضرت یونس (ع) در قرآن کریم است. واژگانی از قبیل غمّ، نجات، ظلمت، قدر، صبر، نبات، و... در کنار معانی عرفانیی همچون آینة وصف جمال، بیخود ­از شعشعة پرتو ذات، نجات از بند غم ایام و... بیانگر این است که حافظ در سرایش این غزل، از داستان حضرت یونس(ع)، الگو گرفته است؛ ارجاع این غزل به آیات کریمه، خواننده را در فهم صحیح غزل، یاری <br />می­کند. این مقاله به روش­تحلیلی توصیفی، به این نتیجه دست یافت که میان غزل 183 و داستان قرآنی یونس(ع)، ارتباطی آگاهانه و پنهان وجود دارد و ابیات غزل، مستقل از هم نیست؛ بلکه اندام­وار، داستان و موضوع مشخصی را با زبان غزل به تصویر کشیده ­است.